Đa u tuỷ xương là một bệnh nguy hiểm nhưng hiếm gặp, là tình trạng tăng sinh có tính chất ác tính của tương bào ở tủy xương và một số cơ quan khác.
Đa u tủy xương là bệnh gì?
Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đa u tuỷ xương là tình trạng tăng sinh có tính chất ác tính của tương bào ở tủy xương và một số cơ quan khác, có thể dẫn đến: tăng các globulin miễn dịch trong máu, tạo thành nhiều ổ tiêu xương dẫn đến gãy xương bệnh lý, chức năng nhiều cơ quan bị rối loạn: suy thận, thiếu máu, giảm tiểu cầu, bạch cầu, tăng canxi máu, các triệu chứng thần kinh, nhiễm trùng bội nhiễm...
Bệnh nhân mắc đa u tủy xương giai đoạn đầu thường có cảm giác đau âm ỉ sau đó đau dữ dội liên tục, vì vậy bệnh nhân cần được điều trị bằng hóa chất để kiểm soát khối u và điều trị triệu chứng để ngăn ngừa biến chứng, giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Đa u tuỷ xương là bệnh lý nguy hiểm có tỉ lệ tử vong cao trong thời gian sớm, một số có phát triển mạn tính từ 2-5 năm sau đó gây tử vong do suy thận, nhiễm trùng huyết, sự lan rộng của khối u, nhồi máu cơ tim, bệnh phổi mạn tính, đái đường, đột quỵ Phần lớn các trường hợp phát hiện đã ở giai đoạn muộn. Hiện nay có kỹ thuật xạ hình xương giúp chẩn đoán sớm đa u tủy xương hay biện pháp điều trị đa u tủy xương mới đó là ghép tế bào gốc tạo máu, nhưng điều quan trọng nhất là bệnh nhân cần được phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm.
Nguyên nhân và bệnh sinh cho đến nay vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, theo các chuyên gia nghiên cứu về dịch tễ học cho biết liều thấp phóng xạ có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh.
Triệu chứng của bệnh đa u tủy xương
Tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh mà triệu chứng có thể biểu hiện ở các mức độ khác nhau. Bệnh không chỉ gây triệu chứng tại chỗ mà có biểu hiện ở nhiều cơ quan khác nhau do tăng tương bào dẫn đến suy giảm chức năng của các cơ quan:
Biểu hiện tại xương:
Giai đoạn khởi phát: thời gian có thể là một vài tuần hoặc trong vài tháng đầu, bệnh nhân thấy cơ thể mệt mỏi, suy nhược, gầy sút, chán ăn, đau xương nhẹ ở các xương dẹt như xương sườn, xương cột sống, nhức đầu, đau các khớp.
Giai đoạn toàn phát: bệnh nhân cảm thấy đau xương, nhất là ở cột sống thắt lưng, đau vùng xương sọ, xương ức, cảm giác đau liên tục, thuốc giảm đau không còn hiệu quả, có thể có lách to, gãy xương tự phát.
U xương: chiểm tỉ lệ khoảng 10% bệnh nhân; u mềm không gây đau nổi trên nền xương, đường kính từ 0,5cm đến 2cm; thường xuất hiện ở các vị trí như xương sọ, xương đòn, xương ức, xương bả vai, cột sống... không phổ biến ở các xương chân tay.
X quang: tổn thương cơ bản là cơ thể bị mất chất vôi tạo thành các hình khuyết tròn hoặc bầu dục, có dạng tổ sâu hoặc tổ ong. Tiêu xương xuất hiện ở một đoạn hay một phần ở xương dài. Khi các hốc xương nhỏ và dày đặc hình thành loãng xương lan tỏa. Thân các đốt sống biến dạng, có thể bị lệch gây nên gù vẹo cột sống.
Biểu hiện ngoài xương:
Tổn thương thận chiếm 70% trường hợp: protein niệu, vô niệu, suy giảm chức năng thận, gây suy thận mạn
Biểu hiện thần kinh: Khi các khối u gây áp lực trực tiếp hay do các globulin miễn dịch gây tổn thương ở các dây thần kinh sọ não, viêm đa dây thần kinh, tăng áp lực nội sọ…
Giảm tiểu cầu gây thiếu máu, xuất huyết
Nhiễm khuẩn gây viêm phổi, nhiễm khuẩn tiết niệu
Tăng canxi máu: người bệnh cảm thấy mệt mỏi, trầm cảm, nôn, rối loạn nước và các chất điện giải, rối loạn tri giác, hôn mê,...
Phương pháp điều trị bệnh đa u tủy xương
Ghép tế bào gốc tạo máu: là phương pháp điều trị Đa u tủy xương triệt để nhất, cơ hội giúp bệnh nhân mắc bệnh về máu ác tính, trong đó có bệnh đa u tủy xương để bệnh nhân có thể thoát khỏi bệnh và có cuộc sống bình thường. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị tối ưu, bệnh nhân từ khi ghép tế bào gốc sẽ được chuyển vào khu cách ly vô trùng để được chăm sóc và điều trị đặc biệt trong phòng cách ly cho đến khi các chỉ số xét nghiệm sau ghép trở về mức bình thường, sau đó mới được chuyển về phòng bệnh thường. Ghép tế bào gốc là phương pháp điều trị hiện đại tiên tiến bậc nhát hiện nay, đang được áp dụng điều trị tại một số bệnh viện lớn trong đó có bệnh viện Vinmec là bệnh viện lớn hàng đầu điều trị bằng phương pháp ghép tế bào gốc tạo máu, đem lại hiệu quả bất ngờ trong điều trị đa u tủy xương.
Điều trị khác: Theo các giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược thành phố Hồ Chí Minh mục tiêu điều trị là ngăn chặn sự phát triển ác tính, làm giảm các triệu chứng bệnh, giảm sản sinh protein. Biện pháp can thiệp điều trị chủ yếu là hóa trị liệu hoặc thay huyết tương. Nếu suy thận nặng phải kết hợp điều trị suy thận vừa điều trị hóa chất. Nếu nồng độ canxi máu quá cao cần phải lọc huyết tương. Nếu có nhiễm khuẩn thì được chỉ định dùng kháng sinh...