Bệnh giang mai là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) do vi khuẩn Treponema pallidum gây ra, dẫn đến bệnh tật và tử vong đáng kể, và bệnh này có thể chữa được.
Bệnh giang mai lây truyền qua quan hệ tình dục với các tổn thương truyền nhiễm, qua truyền máu hoặc từ phụ nữ mang thai sang thai nhi. Bệnh giang mai lây truyền từ mẹ sang con thường gây nguy hiểm cho thai nhi trong trường hợp không được phát hiện hoặc điều trị sớm trong thai kỳ.. Bệnh giang mai ở người mẹ, khi không được điều trị, điều trị muộn hoặc không được điều trị bằng penicillin, dẫn đến kết cục bất lợi khi sinh (ABO) ước tính trong 50−80% trường hợp, tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh giang mai. Những ABO này thường nghiêm trọng và bao gồm thai chết lưu (phổ biến nhất), tử vong sơ sinh, sinh non, nhẹ cân và trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh bẩm sinh.
Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Bác sĩ Hoàng Hà giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn để cùng tìm hiểu về căn bệnh này. Hãy cùng theo dõi cuộc trò chuyện này nhé!
Hỏi: Thưa Bác sĩ, Bác sĩ có thể cho biết bệnh nhân bị bệnh giang mai có thể ngăn ngừa bằng cách nào, triệu chứng ra sao? Cách điều trị như thế nào?
Bệnh giang mai có thể được ngăn ngừa thông qua thực hành tình dục an toàn, bao gồm sử dụng bao cao su đúng cách.
Nhiều người mắc bệnh giang mai không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc chỉ có các triệu chứng nhỏ không được chú ý. Xác định nhiễm trùng thông qua các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm và điều trị các trường hợp dương tính sẽ ngăn ngừa lây truyền thêm và các kết quả bất lợi cho thai kỳ bao gồm giang mai bẩm sinh. Việc sàng lọc có thể được thực hiện bằng các xét nghiệm nhanh có thể cho kết quả trong vòng chưa đầy 20 phút, cho phép điều trị ngay lập tức.
Khi không được điều trị, bệnh giang mai kéo dài nhiều năm và trải qua các giai đoạn khác nhau. Điều trị bệnh giang mai được thực hiện bằng thuốc tiêm penicillin benzathine, với 1 đến 3 liều tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh. Chỉ có penicillin mới có thể ngăn ngừa bệnh giang mai bẩm sinh. Việc điều trị bằng penicillin đã bị cản trở do tình trạng thiếu benzathine penicillin định kỳ và kéo dài ở nhiều quốc gia, bao gồm cả các quốc gia có thu nhập cao, thấp và trung bình.
Triệu chứng bệnh giang mai:
Nhiều người mắc bệnh giang mai không có triệu chứng hoặc không nhận thấy chúng. Không được điều trị, bệnh giang mai kéo dài nhiều năm và được chia thành các giai đoạn khác nhau. Lây truyền qua đường tình dục thường xảy ra trong giai đoạn đầu, tức là đến 2 năm sau khi nhiễm bệnh.
Trong giai đoạn đầu (giang mai nguyên phát), kéo dài trung bình 21 ngày, một vết loét đơn độc, không đau, thường cứng và tròn (săng giang mai) xuất hiện tại vị trí lây nhiễm (tiếp xúc), thường ở âm đạo, dương vật hoặc hậu môn (nhưng nó cũng có thể là ngoài bộ phận sinh dục) và có thể không được chú ý. Săng sẽ lành dù có hoặc không điều trị trong vòng 3 đến 10 tuần. Nếu không được điều trị, bệnh tiến triển đến giai đoạn thứ hai.
Bệnh giang mai thứ phát được đặc trưng bởi phát ban có thể thay đổi rộng rãi và bắt chước các tình trạng lây nhiễm hoặc không lây nhiễm khác, nhưng đặc trưng ảnh hưởng đến lòng bàn tay và lòng bàn chân. Phát ban không ngứa và có thể đủ nhỏ để bị bỏ qua. Ở những vùng ấm và ẩm ướt của cơ thể, chẳng hạn như hậu môn và môi âm hộ, các tổn thương lớn nổi lên màu trắng hoặc xám có thể phát triển tại vị trí của săng nguyên phát (condyloma lata). Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh giang mai thứ phát tự khỏi, thậm chí không cần điều trị. Nếu không điều trị, giai đoạn tiềm ẩn bắt đầu.
Giang mai tiềm ẩn không có triệu chứng hoặc dấu hiệu lâm sàng và việc điều trị khác với giai đoạn đầu. Sau nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ không được điều trị, các bệnh về thần kinh và tim mạch có thể xảy ra.
Hỏi: Thưa Bác sĩ, Bác sĩ có thể cho biết cách điều trị như thế nào?
Chẩn đoán bệnh giang mai dựa trên bệnh sử của người đó, khám sức khỏe, xét nghiệm và đôi khi là chụp X quang từ Kỹ thuật viên Kỹ thuật hình ảnh Y học, vì các triệu chứng không phổ biến hoặc không đáng chú ý. Xác định nhiễm trùng không có triệu chứng thông qua các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm và điều trị các trường hợp dương tính sẽ ngăn ngừa lây truyền thêm và các kết quả bất lợi cho thai kỳ, bao gồm cả bệnh giang mai bẩm sinh. Các xét nghiệm giang mai trong phòng thí nghiệm bao gồm phát hiện trực tiếp T. pallidum hoặc các phương pháp gián tiếp như huyết thanh học. Các xét nghiệm sàng lọc và chẩn đoán nhanh cũng có sẵn và có thể cho kết quả trong vòng chưa đầy 20 phút, tạo điều kiện cho việc bắt đầu điều trị ngay lập tức.
Khuyến cáo điều trị bệnh giang mai bằng penicillin tiêm (benzathine penicillin G) với 1 hoặc 3 liều, tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh. Có các hướng dẫn điều trị chi tiết đối với bệnh giang mai và một hướng dẫn cụ thể về sàng lọc và điều trị bệnh giang mai trong thai kỳ.
Cảm ơn những chia sẻ trên của Bác sĩ giảng viên tạị Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, chúc các bạn luôn vui khỏe!