Cẩu tích là thảo dược quý xuất hiện trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Vậy cụ thể nhận biết loại cây trên bằng cách nào? Những tác dụng và bài thuốc chữa bệnh cụ thể từ cây cẩu tích là gì?
Vậy cẩu tích có tác dụng gì đối với sức khỏe con người, chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Vai trò của dược liệu cẩu tích theo Y học cổ truyền Việt Nam
Trong Y học cổ truyền, dược liệu cẩu tích đã được sử dụng làm chất chống viêm và giảm đau. Thân rễ và rễ của dược liệu cẩu tích được thu hái để sử dụng làm thuốc, bao gồm cả việc sử dụng làm chất đông máu và điều trị loét, thấp khớp, thương hàn và ho. Lớp lông vàng bao phủ trên thân rễ cẩu tích được dùng làm thuốc cầm máu bằng cách đắp vết thương và vết cắt ở tay chân để cầm máu ở bán đảo Malaysia và Trung Quốc.
Ở Việt Nam, thân rễ cẩu tích được dùng làm thuốc chữa các bệnh như phong thấp, đau thắt lưng, đau dây thần kinh tọa, đái dầm và đau mình mẩy ở phụ nữ có thai. Ở Trung Quốc, thân rễ cẩu tích được dùng để bổ dương. Cẩu tích được sử dụng như một loại thuốc chống đau, tăng cường xương và cơ bắp, bổ gan, thận và các cơ quan sinh dục nam. Cẩu tích được khuyến khích như một “phương thuốc của ông già”.
Rễ dược liệu cẩu tích còn được dùng để chữa đau thắt lưng, tê thấp, liệt nửa người, di tinh, u và chảy máu ở phụ nữ. Thân rễ dược liệu cẩu tích được dùng làm thuốc bôi ngoài vết thương và vết loét, và làm thuốc đắp cầm máu cho vết thương, bệnh loãng xương, bệnh bạch đới, đái buốt và đái nhiều. Ngoài ra, cây cẩu tích còn được sử dụng cho mục đích y học và làm thực phẩm và chất xơ. Không những vậy các lông bao phủ thân rễ được cho là sử dụng để nhồi đệm hoặc làm vật liệu đóng gói. Lưu ý rằng cây cẩu tích đã được sử dụng như một loại cây trồng trong chậu để làm cảnh, và làm vật liệu nền cho hoa lan. Nói chung, tất cả các loài cẩu tích cũng có giá trị trang trí và, ví dụ như vương miện có răng cưa được cắt để trang trí trên bàn.
Công dụng của dược liệu cẩu tích
Hoạt tính chống oxy hóa của dược liệu cẩu tích: Theo bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cẩu tích được bào chế dạng nướng sẽ có hoạt tính chống oxy hóa mạnh hơn dạng nguyên liệu thô. Tổng hàm lượng phenolic trong dược liệu cẩu tích là 50,88 mg CAE (tương đương axit axetic/g và hàm lượng axit axetic (hợp chất chính) là 1,82 mg/g. Ba hợp chất chính trong thân rễ 1- O -caffeoyl- d -glucopyranose, 3- O -caffeoyl- d -glucopyranose hợp chất 3 và cibotium bacoside A có tác dụng chống oxy hóa DPPH đáng kể, và hoạt động của 1- O -caffeoyl- d -glucopyranose có tác dụng chống oxy hóa tương tự như vitamin C.
Hoạt tính chống virus của cẩu tích: Sáu thành phần được chiết xuất từ thảo dược, bao gồm hai chất chiết xuất từ thân rễ cẩu tích (được gọi là CBE và CBM), được tìm thấy là chất ức chế mạnh mẽ coronavirus liên quan đến hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng (SARS-CoV) ở nồng độ từ 25 đến 200 μg / mL. Trong số các thành phần chiết xuất được, CBM cũng cho thấy sự ức chế đáng kể hoạt động của protease SARS-CoV 3CL với giá trị IC 50 là 39 μg/mL.
Đặc tính chống ung thư tiền liệt tuyến của cẩu tích: Các chất chiết xuất từ cẩu tích cho thấy ảnh hưởng cùa nội tiết tố lên các tế bào ung thư tuyến tiền liệt LNCaP và PC-3. Thông qua đặc điểm của hai dòng tế bào ung thư tuyến tiền liệt, giúp phân biệt giữa các hoạt động androgenic hoặc kháng androgen tiềm năng và tác động lên thụ thể estrogen hoặc glucocorticoid.
Đặc tính bảo vệ gan của cẩu tích: Theo một số nghiên cứu gần đây, Onychia thể hiện tác dụng chống oxy hóa và bảo vệ gan khỏi tổn thương gan do lipid peroxide gây ra ở chuột. Nó làm giảm đáng kể mức độ lipid peroxide malondialdehyde trong gan.
Ở Việt Nam, cẩu tích là một dược liệu được phân bố tập trung ở các tỉnh miền núi phía bắc như Hà Giang, Lai Châu, Yên Bái, Lào Cai,... Tuy nhiên, việc tàn phá rừng làm nương rẫy đã làm cho nhiều vùng phân bố của cẩu tích bị thu hẹp dần. Cẩu tích đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam để lưu ý bảo vệ.