Thiên môn đông là một vị thuốc được sử dụng nhiều trong trị liệu, đặc biệt là trị ho. Vậy ngoài ra, thiên môn đông được sử dụng với tác dụng gì, chúng ta cùng tìm hiểu nhé.
Tác dụng dược lý của dược liệu thiên môn
Theo Y học cổ truyền: Thiên môn có tác dụng lợi tiểu tiện, khử nhiệt trúng phong, khu hàn nhiệt, dưỡng cơ bì, nhuận ngũ tạng, bổ ngũ lao, thất thương, thông thận khí, ích bì phu,… Thiên môn đông được dùng điều trị suy nhược ở người cao tuổi, mắt mờ, người gầy ốm, hen suyễn, ho ra máu, lao phổi, ho lao, điếc, phế nuy gây nôn ra mủ,…
Theo nhiều nghiên cứu dược lý hiện đại: Thiên môn có tác dụng ức chế khối u: Thiên môn đông được dùng với khả năng ức chế tế bào bạch cầu ở chuột nhắt bị viêm hạt hạch bạch huyết cấp và mãn tính.
Thiên môn đông có tác dụng kháng khuẩn: Dược liệu thiên môn còn có tác dụng ức chế phế cầu khuẩn, trực khuẩn bạch cầu, tụ cầu khuẩn vàng, liên cầu khuẩn nhóm A và B.
Dược liệu thiên môn có tác dụng diệt ấu trùng muỗi và ruồi. Không những vậy, nước sắc từ dược liệu thiên môn còn có tác dụng cường tráng, lợi tiểu, giảm ho và thông tiện.
Một số bài thuốc trị bệnh từ thiên môn đông
Bài thuốc ôn bổ hạ nguyên, dưỡng huyết và tư âm: Nguyên liệu gồm có sinh địa và thiên môn đông (bỏ lõi) mỗi thứ 80g, nhân sâm 40g, 9 quả táo tàu và một ít rượu. Cho dược liệu thiên môn và sinh địa vào bình bằng gỗ cây liễu, sau đó đổ rượu vào rửa sạch. Chưng chín dược liệu rồi phơi 9 lần cho đến khi khô hoàn toàn. Thêm nhân sâm vào dược liệu trên, tàn thành bột rồi trộn với thịt táo tàu giã nát làm thành viên (viên to bằng hạt ngô đồng). Mỗi ngày dùng 3 lần, mỗi lần 3 viên uống trước khi ăn.
Bài thuốc giúp nuôi dưỡng làn da: Nguyên liệu hồ ma nhân, thục địa và thiên môn bằng lượng nhau. Chế biến bằng cách đem dược liệu tán thành bột mịn, sau đó trộn với mật ong, làm thành viên hoàn (hoàn to bằng hạt long nhãn).
Bài thuốc điều trị tiêu khát: Nguyên liệu gồm ngũ vị tử, thiên môn và mạch môn bằng lượng nhau. Chế biến bằng cách đem dược liệu nấu đặc thành cao, sau đó thêm mật ong vào và để dùng dần.
Bài thuốc trị phong nhiệt, khát, hư lao và chứng phế nuy: Nguyên liệu gồm thiên môn (bỏ vỏ và bỏ lõi). Chế biến bằng cách đem dược liệu nấu chín, sau đó ăn trực tiếp. Hoặc cũng có thể dùng dược liệu phơi khô, tán thành bột mịn, luyện cùng với mật ong và làm thành viên.
Bài thuốc điều trị buồn phiền, mồ hôi trộm, miệng khô, khát, bứt rứt trong người: Nguyên liệu gồm có miết giáp, sài hồ, bạch thược, ngũ vị tử, thiên môn, thanh hao, mạch môn, ngưu tất và địa cốt bì, các vị bằng lượng nhau. Chế biến bằng cách đem các vị sắc lấy nước uống.
Bài thuốc điều trị phế hư, người mệt mỏi, ho nhiều và sốt nhẹ: Nguyên liệu gồm có nhân sâm 3g, sa sâm 12g, ngũ vị tử 3g, thiên thảo căn, phục linh, nữ trinh tử và bối mẫu mỗi thứ 6g, sơn dược, ngọc trúc và hạnh nhân mỗi thứ 9g, mạch môn và thiên môn đông mỗi thứ 4.5g. Chế biến bằng cách đem tất cả dược liệu tán thành bột mịn, sau đó dùng kèm với nước sắc ngó sen.
.JPG)
Một số điều cần lưu ý khi dùng dược liệu thiên môn đông
Một số lưu ý cần nhớ khi dùng dược liệu thiên môn đông để bồi bổ sức khỏe và chữa trị từ bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn:
- Không được dùng cho người có đàm ẩm nhưng không có hư hỏa.
- Khi dùng dược liệu thiên môn, cần hạn chế ăn cá chép, cá chầy và cá trắm.
- Không sử dược dược liệu thiên môn cho người có tỳ vị hư hàn.
Thiên môn đông là một dược liệu có tác dụng bồi bổ sức khỏe và điều trị các chứng nhiệt bệnh ở phế. Tuy nhiên vị thuốc này có tính rất hàn nên tuyệt đối không sử dụng cho các trường hợp không có hư hỏa. Để kiểm soát các rủi ro trong thời gian sử dụng vị thuốc này, ban nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng bài thuốc từ dược liệu này.