Dược liệu muồng trâu hay còn được gọi với tên khác là muồng muồng, thường mọc hoang ở nhiều nơi. Tuy nhiên, đây là một vị thuốc được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.
Dược liệu muồng trâu có tác dụng gì?
Dược liệu muồng trâu hay gặp ở nhiều nơi trên nước ta, đặc biệt là các tỉnh miền Trung như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Muồng trâu là một loại cây thân gỗ mềm, có thể cao từ 1,5 - 3m.
Theo Y học Cổ truyền Việt Nam, dược liệu muồng trâu có vị đắng, tính mát, mùi hắc nhẹ, lá có vị cay ấm. Phần thân, quả, lá, cành của muồng trâu đều được sử dụng như một vị thuốc thực thụ để bào chế thành các dạng thuốc. Theo nhiều nghiên cứu hiện đại, hạt muồng trâu có chứa tới 15% protein, Mg, Mn, Ca, Na. Phần lá và quả của dược liệu muồng trâu có các dẫn xuất anthraquinon và phần rễ cây chứa sitosterol (là dẫn xuất của steroid thường xuất hiện trong các sản phẩm điều trị bệnh ngoài da). Quả muồng trâu thường được thu hái vào tháng 10 – 12 hằng năm, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Thân, cành và lá của cây muồng trâu thường được thu hái khi chưa ra hoa, có thể dùng tươi hoặc phơi nắng cho khô.
Bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, công dụng của cây muồng trâu là sát trùng, nhuận tràng, lợi tiểu, giải nhiệt và giảm ngứa. Khi sao vàng, dược liệu muồng trâu có tác dụng tiêu viêm, tiêu độc, nhuận gan và tiêu thực. Dược liệu muồng trâu được sử dụng trong điều trị chàm, hắc lào, vàng da, viêm da thần kinh, dị ứng, viêm gan, táo bón, đờm nhiều, phù thũng.
Theo nhiều nghiên cứu dược lý hiện đại, cây muồng trâu có công dụng: Cao lá muồng trâu đang được nghiên cứu để làm thuốc điều trị viêm gan cấp và mãn tính do nó có khả năng điều hòa chỉ số bilirubin, ALT và bảo vệ tế bào gan; lá muồng trâu dùng tươi có tác dụng kháng khuẩn và nấm; nhóm hợp chất anthraquinone trong dược liệu muồng trâu có tác dụng trong điều trị các bệnh da liễu như vẩy nến, hắc lào, lang ben, dị ứng, mẩn ngứa,...; muồng trâu có tác dụng nhuận tràng do hoạt động của hợp chất Sennoasides.
Cách dùng dược liệu muồng trâu
Lá muồng trâu điều trị vảy nến: Muồng trâu được dùng để điều trị bệnh vảy nến bằng cách lấy 100g lá muồng trâu tươi, đem rửa sạch và để ráo nước. Sau đó lá được xay nhuyễn hoặc giã nhỏ với 1 thìa muối. Dùng bông để thấm phần nước chấm lên vùng da bị vảy nến trong vòng 30 phút, làm 2 lần/ngày. Lưu ý phải vệ sinh vùng da sạch và lau khô trước khi bôi hoặc đắp thuốc.
Công dụng của cây muồng trong điều trị dị ứng da: Cách thứ nhất: Cho lá muồng trâu tươi đem xay nhuyễn với nước ấm, sau đó đun cho hỗn hợp cô sệt lại. Bôi hỗn hợp thu được lên vùng da bị mẩn ngứa ngày 2 – 4 lần. Cách thứ hai: Cho 200g lá muồng trâu rửa sạch, đun với 2 lít nước, rồi pha thêm với nước ấm để tắm hằng ngày nếu vùng da dị ứng rộng.
Cây muồng trâu chữa viêm họng: Bác sĩ giảng viên y học cổ truyền Sài Gòn cho biết điều trị viêm họng là một trong những công dụng của cây muồng trâu. Dùng 100g lá muồng trâu tươi rửa sạch bằng nước muối, để ráo nước, đem xay nhuyễn lá với 250ml nước lọc. Sau đó lọc bỏ bã, lấy phần nước cốt để súc miệng hằng ngày có tác dụng giảm đau, ngứa rát ở cổ họng.
Dược liệu muồng trâu chữa bệnh hắc lào: Sử dụng lá muồng trâu tươi sạch, đem giã nát cùng với muối hoặc nước chanh để tăng tính sát khuẩn. Sử dụng hỗn hợp đó đắp lá lên trên vùng da bị hắc lào trong 20 – 30 phút.
Dược liệu muồng trâu dùng điều trị táo bón: Muồng trâu có thể dùng khi cơ thể gặp phải tình trạng khó tiêu, táo bón, có thể đun 20g lá muồng trâu với 1 lít nước, đun trong vòng 20 phút và uống trước khi đi ngủ.
Dược liệu muồng trâu có nhiều tác dụng trong điều trị một số bệnh lý. Tuy nhiên, khi sử dụng muồng trâu cần thận trọng sử dụng cho phụ nữ có thai, người có tỳ hư hàn và đặc biệt là không nên dùng dược liệu này trong một thời gian dài.