Dị dạng mạch máu não là tình trạng nguy hiểm, có thể gây xuất huyết não hoặc đột quỵ nhưng thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến nhiều người chỉ phát hiện khi đã xảy ra biến chứng nghiêm trọng.
Dị dạng mạch máu não là tình trạng nguy hiểm
Bài viết dưới đây chuyên gia y khoa Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về dị dạng mạch máu não, từ khái niệm, nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nguy hiểm đến các phương pháp chẩn đoán và điều trị hiện nay.
Dị dạng mạch máu não là gì?
Ở người bình thường, hệ thống mạch máu não bao gồm ba thành phần chính: động mạch, mao mạch và tĩnh mạch, hoạt động theo cơ chế tuần hoàn khép kín. Tuy nhiên, trong trường hợp bị dị dạng, cấu trúc của các mạch máu bị thay đổi, khiến máu lưu thông không theo quy luật thông thường, từ đó dễ gây ra rối loạn tưới máu và tăng nguy cơ vỡ mạch.
Một số biến đổi điển hình trong dị dạng mạch máu não bao gồm sự hình thành các chùm mạch máu rối loạn (đặc biệt trong dị dạng thông động - tĩnh mạch), hoặc tình trạng áp suất chênh lệch quá mức giữa các đoạn mạch khiến thành mạch yếu và dễ vỡ. Đây chính là nguyên nhân chính dẫn đến các biến chứng như xuất huyết não hoặc đột quỵ.
Dựa trên đặc điểm cấu trúc và mức độ nguy hiểm, dị dạng mạch máu não được chia thành các nhóm sau:
- Dị dạng thông động - tĩnh mạch não (AVM): Là dạng nguy hiểm nhất, trong đó động mạch nối trực tiếp với tĩnh mạch mà không qua mao mạch. Điều này gây thiếu máu nuôi dưỡng mô não và có thể dẫn đến xuất huyết khi áp suất máu tăng cao.
- Dị dạng động mạch thể hang: Xảy ra khi một mạng lưới nhỏ các mạch máu có thành mỏng bất thường hình thành, thường gặp ở não, tủy sống, màng cứng hoặc dây thần kinh sọ.
- Phình động mạch não: Là tình trạng động mạch bị giãn bất thường, tạo thành túi phình chèn ép lên mô não và thần kinh. Khi túi phình vỡ, người bệnh có thể bị xuất huyết nội sọ.
- U tĩnh mạch (venous malformation): Là sự phát triển bất thường của tĩnh mạch tạo thành khối u, làm tăng áp lực nội sọ và cản trở lưu thông máu trong não.
Dị dạng mạch máu não là một tình trạng bất thường trong cấu trúc mạch máu của não, thường mang tính bẩm sinh và có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết các loại dị dạng phổ biến là bước đầu quan trọng trong việc chẩn đoán và xây dựng phương án can thiệp phù hợp.
Nguyên nhân gây dị dạng mạch máu não
Dị dạng mạch máu não được xếp vào nhóm dị tật bẩm sinh, có thể hình thành ngay từ khi thai nhi còn trong bụng mẹ. Mặc dù chưa xác định được nguyên nhân chính xác, các yếu tố sau đây được xem là có liên quan:
- Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy tình trạng này có thể mang tính chất gia đình.
- Đột biến gen: Những biến đổi trong quá trình hình thành phôi thai có thể làm rối loạn sự phát triển của hệ thống mạch máu não.
Hiểu rõ nguyên nhân là cơ sở quan trọng để chủ động phòng ngừa và theo dõi sức khỏe từ sớm, đặc biệt đối với những người có tiền sử gia đình mắc dị tật mạch máu.
Triệu chứng nhận biết dị dạng mạch máu não
Đa số các trường hợp dị dạng mạch máu não không có triệu chứng rõ ràng và chỉ được phát hiện tình cờ khi thăm khám. Tuy nhiên, một số dấu hiệu cảnh báo có thể bao gồm:
- Đau đầu dai dẳng, dữ dội.
- Co giật hoặc động kinh.
- Tê liệt hoặc yếu cơ, rối loạn vận động tứ chi.
- Suy giảm thị lực, trí nhớ hoặc gặp ảo giác.
- Mất khả năng phối hợp, khó giao tiếp.
Do đó, nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng trên không rõ nguyên nhân, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được kiểm tra chuyên sâu.
Mức độ nguy hiểm của dị dạng mạch máu não
Dị dạng mạch máu não là một bệnh lý có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các biến chứng nguy hiểm bao gồm:
- Xuất huyết não: Do thành mạch bị yếu, khi áp lực máu tăng đột ngột có thể gây vỡ mạch, dẫn đến xuất huyết trong não – một trong những nguyên nhân chính gây đột quỵ và tử vong.
- Suy giảm oxy cho mô não: Máu không thể lưu thông qua mao mạch sẽ khiến mô não bị thiếu oxy, dẫn đến thoái hóa tế bào não và các chức năng thần kinh bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Mức độ nguy hiểm của dị dạng mạch máu não là rất cao nếu không được chẩn đoán và kiểm soát đúng cách.
Phương pháp chẩn đoán dị dạng mạch máu não
Để xác định chính xác tình trạng dị dạng mạch máu não, bác sĩ sẽ kết hợp thăm khám lâm sàng với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại, bao gồm:
- Siêu âm Doppler xuyên sọ: Giúp phát hiện những bất thường trong dòng chảy máu não.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT) dựng mạch: Cung cấp hình ảnh chi tiết về hệ thống động mạch và mối liên kết giữa các mạch máu.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cho hình ảnh rõ nét hơn về cấu trúc mô mềm và tình trạng dị dạng mạch máu.
Qua các kỹ thuật này, bác sĩ có thể đánh giá mức độ nghiêm trọng và đưa ra hướng điều trị phù hợp.
Xem thêm: Cha mẹ cần xử trí thế nào khi trẻ bị chảy mũi?
.png)
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tuyển sinh năm 2025
Hướng điều trị dị dạng mạch máu não
Mục tiêu điều trị chính là ngăn ngừa nguy cơ vỡ mạch máu và xuất huyết não. Tùy thuộc vào loại dị dạng, kích thước, vị trí và tình trạng sức khỏe bệnh nhân, các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
- Phẫu thuật loại bỏ dị dạng mạch.
- Xạ phẫu não: Dùng tia gamma để làm teo khối dị dạng theo thời gian.
- Can thiệp nội mạch: Đưa vật liệu chuyên dụng vào mạch để làm tắc mạch máu bất thường.
Ngoài ra, một số trường hợp có thể chỉ cần theo dõi định kỳ và sử dụng thuốc kiểm soát triệu chứng như thuốc giảm đau đầu, thuốc chống co giật...
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa chia sẻ dị dạng mạch máu não là một bất thường tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe, đặc biệt khi không được phát hiện sớm. Việc nâng cao nhận thức, thăm khám định kỳ và áp dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại là cách hiệu quả nhất để kiểm soát và điều trị tình trạng này. Hãy lắng nghe cơ thể và đừng chủ quan trước những dấu hiệu bất thường – sức khỏe của bạn đáng được quan tâm đúng mức.