Nuôi con những năm đầu đời vừa hạnh phúc vừa đầy lo lắng, khi trẻ xuất hiện nhiều biểu hiện như lưỡi trắng, chàm sữa, vặn mình hay khó ngủ. Phần lớn chỉ là hiện tượng sinh lý, cha mẹ cần hiểu đúng để xử trí an toàn, tránh lạm dụng thuốc.
Những hiện tượng sinh lý thường gặp ở trẻ nhỏ và cách xử trí an toàn
Chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ đòi hỏi người làm công tác Điều dưỡng không chỉ nắm vững kiến thức y khoa cơ bản mà còn phải hiểu rõ các hiện tượng sinh lý thường gặp để hướng dẫn cha mẹ xử trí an toàn, tránh lạm dụng thuốc hay can thiệp y tế không cần thiết.
Tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, sinh viên ngành Điều dưỡng được đào tạo bài bản về kỹ năng quan sát, nhận diện dấu hiệu thường gặp ở trẻ và biết cách tư vấn, chăm sóc phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Những kiến thức này giúp người Điều dưỡng trở thành cầu nối quan trọng giữa bác sĩ, trẻ và gia đình, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc toàn diện. Phần nội dung dưới đây sẽ trình bày những hiện tượng sinh lý thường gặp ở trẻ sơ sinh và nhũ nhi, kèm gợi ý xử trí an toàn để cha mẹ tham khảo và sinh viên ngành Điều dưỡng có thêm nền tảng thực tiễn trong quá trình học tập.
Những biểu hiện thường gặp trong giai đoạn sơ sinh và nhũ nhi
Ở những tháng đầu đời, cơ thể trẻ còn non nớt và dễ xuất hiện nhiều hiện tượng lạ khiến cha mẹ lo lắng. Một số tình huống phổ biến có thể kể đến như:
- Lưỡi trắng: chỉ cần rơ bằng nước muối sinh lý, không lạm dụng thuốc kháng nấm.
- Chảy nước mắt sống hoặc đau mắt nhẹ: nhỏ nước muối, massage góc mắt; chỉ dùng thuốc khi có ghèn xanh theo chỉ định bác sĩ.
- Chàm sữa, khô da: bôi kem dưỡng ẩm phù hợp, tình trạng thường giảm sau 6 tháng.
- Khó ngủ, vặn mình, nôn trớ: hay gặp ở trẻ dưới 3 tháng, không phải bệnh lý.
- Đổ mồ hôi khi bú: là phản ứng bình thường vì bú tiêu hao nhiều năng lượng.
Phần lớn những hiện tượng này sẽ tự cải thiện theo thời gian. Cha mẹ chỉ cần giữ vệ sinh, tạo môi trường sống thoáng mát, cho trẻ bú đầy đủ và theo dõi sát sao. Khi kiên nhẫn đồng hành cùng con, cha mẹ sẽ thấy rằng hầu hết các triệu chứng này đều thoáng qua, không để lại hệ quả lâu dài.
Dinh dưỡng và tiêu hóa – nền tảng giúp trẻ phát triển ổn định
Không ít cha mẹ hoang mang khi thấy trẻ biếng ăn, phân đổi màu hay chậm mọc răng. Thực tế, đây đa phần là sinh lý bình thường và chỉ cần điều chỉnh nhẹ nhàng.
- Trẻ nhiều ngày không đi cầu nhưng phân vẫn mềm: không đáng lo, có thể massage bụng hoặc thay đổi chế độ ăn.
- Phân xanh: thường do sắt trong sữa công thức.
- Đi cầu ra ít máu: có thể do nứt hậu môn hoặc dị ứng đạm sữa, nếu tái diễn cần đi khám.
- Vàng da ở trẻ trên 15 ngày tuổi: nhiều khi chỉ do ăn nhiều cà rốt, bí đỏ, sẽ tự hết.
- Chậm mọc răng: mỗi trẻ có tốc độ khác nhau, không hẳn do thiếu chất.
Dinh dưỡng hợp lý chính là “chìa khóa” để hệ tiêu hóa hoạt động ổn định. Những kiến thức này cũng là nội dung quan trọng trong chương trình Đào tạo Dược sĩ Nhà thuốc, giúp người học có khả năng tư vấn dinh dưỡng và hướng dẫn phụ huynh chăm sóc trẻ đúng cách, an toàn. Cha mẹ nên ưu tiên bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, sau đó tập cho con ăn dặm khoa học, tránh ép buộc. Khi trẻ được cung cấp đủ dưỡng chất, cơ thể sẽ tự điều chỉnh, các hiện tượng sinh lý dần biến mất, nhường chỗ cho sự phát triển ổn định và khỏe mạnh.
Khi nào những biểu hiện bình thường trở thành dấu hiệu cần lưu ý?
Mặc dù đa phần hiện tượng ở trẻ là lành tính, vẫn có những tình huống cha mẹ cần đặc biệt cảnh giác. Đó là khi các dấu hiệu vượt ra khỏi “quy luật bình thường” và tiềm ẩn nguy cơ bệnh lý:
- Sốt trên 38,5°C kéo dài quá 2 ngày, kèm nôn ói hoặc lừ đừ.
- Co giật khi sốt cao, cần hạ sốt đúng cách và đưa đi khám ngay.
(1).png)
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tuyển sinh năm 2025
- Vàng da xuất hiện sớm (trong 15 ngày đầu) hoặc ngày càng lan rộng.
- Xuất hiện u máu, hạch to nhanh sau chích ngừa mà không tự xẹp.
- Tiêu chảy nhiều, phân có máu tái diễn hoặc dấu hiệu mất nước.
Ngoài ra, cha mẹ cần đặc biệt tuân thủ lịch tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ trẻ. Những phản ứng nhẹ như sưng đỏ hoặc sốt sau tiêm thường không đáng ngại; nhưng nếu con quấy khóc dữ dội, sốt cao kéo dài thì phải đưa đến cơ sở y tế. Quan sát cẩn thận và hành động kịp thời sẽ giúp cha mẹ không bỏ lỡ giai đoạn “vàng” trong chẩn đoán và điều trị.
Để có thể tư vấn và chăm sóc trẻ một cách an toàn, người Điều dưỡng cần trang bị kiến thức vững vàng về nhi khoa, kỹ năng quan sát cũng như khả năng nhận diện sớm các hiện tượng sinh lý thường gặp. Đây cũng chính là định hướng đào tạo tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, nơi sinh viên ngành Điều dưỡng được học lý thuyết gắn liền với thực hành lâm sàng. Vì vậy, những thí sinh thật sự yêu thích ngành chăm sóc sức khỏe và mong muốn trở thành Điều dưỡng viên giỏi, có khả năng hỗ trợ cha mẹ trong việc chăm sóc trẻ, nên lựa chọn Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn để được đào tạo bài bản, chuyên sâu và đúng định hướng nghề nghiệp.