Toxoplasma là loại ký sinh trùng ít được quan tâm và biết đến nhưng lại là mối đe dọa sức khỏe của các thai phụ trong thai kỳ. Toxoplasma không chỉ gây hại cho mẹ và còn nguy hiểm đến tính mạng của thai nhi.
Ký sinh trùng Toxoplasma gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho thai phụ
Nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma là bệnh gì?
Đây là bệnh nhiễm trùng do một loại ký sinh trùng đơn bào có tên là Toxoplasma Gondii gây nên. Loại ký sinh trùng này thường được tìm thấy ở các loài động vật máu nóng như chim và động vật có vú. Trong đó, mèo là ký chủ chính vì ký sinh trùng Toxoplasma Gondii tồn tại rất nhiều trong ruột mèo và phát tán ra môi trường bên ngoài qua phân.
Ký sinh trùng Toxoplasma Gondii xâm nhập vào cơ thể người chủ yếu qua đường tiêu hóa khi ăn phải thức ăn như thịt chó, mèo nấu chưa chín kỹ và gây bệnh ở hầu hết các cơ quan, nhưng chủ yếu là não, hệ cơ (bao gồm cả cơ tim)… Hiếm khi bệnh có thể lây nhiễm qua truyền máu. Nó cũng không lây lan giữa người với người. Ký sinh trùng này chỉ được biết là sinh sản hữu tính trong các loài họ mèo. Tuy nhiên, nó có thể lây nhiễm ở hầu hết các loại động vật máu nóng, kể cả con người.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Định – Giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết khi phụ nữ mang thai mắc Toxoplasma Gondii có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm như lây truyền sang bào thai, gây sẩy thai hoặc thai lưu, trẻ sinh ra bị não úng thủy, động kinh… nhất là khi mẹ bầu nhiễm bệnh trong tam cá nguyệt thứ nhất.
Con đường xâm nhập của Toxoplasma là gì?
Toxoplasma Gondii là một loại ký sinh trùng khá phổ biến trên thế giới. Chúng có thể tồn tại trong thức ăn và lây lan qua đường tiêu hóa khi bạn ăn thực phẩm chưa được nấu chín kỹ, trái cây không được gọt vỏ và rửa sạch đúng cách. Đồng thời, bệnh cũng có thể bị lây truyền khi bạn tiếp xúc với các loại vật nuôi, nhất là chim và mèo.
Triệu chứng nhiễm bệnh như sau: Sau khi xâm nhập vào cơ thể từ 1 - 2 tuần, loại ký sinh trùng này sẽ gây nên những triệu chứng tương tự như bệnh cảm cúm, tăng bạch cầu đơn nhân như đau nhức khắp người, sưng hạch bạch huyết, đau đầu, nóng sốt, đau họng…
Bệnh không tiến triển ở người khỏe mạnh vì cơ thể mỗi người đã có hàng rào miễn dịch bảo vệ. Tuy nhiên, với những người có đề kháng kém hay đang mang thai, ký sinh trùng sẽ tấn công mạnh, gây nên những tổn thương ở hệ thần kinh, hệ cơ, mắt và tim…
Toxoplasma gây nguy hiểm như thế nào đến thai nhi?
Khi người mẹ bị nhiễm Toxoplasma Gondii, khả năng lây truyền cho thai nhi là rất cao, chiếm đến 30%, kể cả khi mẹ không có bất kỳ triệu chứng nào. Thông thường, tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang thai là 15% ở 3 tháng đầu, 30% ở 3 tháng giữa và 60% ở 3 tháng cuối. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm cho thai còn tùy thuộc vào thời điểm người mẹ bị nhiễm bệnh. Đặc biệt nguy hiểm là ở giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ.
Nhiễm bệnh Toxoplasmosis bẩm sinh khi còn trong bụng mẹ, trẻ sinh ra có thể có triệu chứng tổn thương cơ quan nội tạng, não bộ và mắt như động kinh, gan và lá lách to, vàng da và mắt, nhiễm trùng mắt…
Một số trường hợp khác, trẻ không có biểu hiện rõ rệt khi chào đời mà chỉ phát triển bệnh khi đã bước vào độ tuổi thiếu niên. Đó có thể là nguy cơ nghe kém, tâm thần chậm phát triển, mắt bị nhiễm trùng nghiêm trọng dẫn đến nguy cơ bị mù.
Làm thế nào để phòng ngừa nhiễm Toxoplasma?
Cho đến thời điểm hiện tại, y học vẫn chưa tìm ra được vắcxin chủng ngừa ký sinh trùng Toxoplasma Gondii. Vì thế, lời khuyên cho mẹ bầu từ các chuyên gia Cao đẳng Dược Sài Gòn vẫn là những biện pháp phòng ngừa như sau:
Ăn thức ăn đã được nấu chín kỹ: đây là một trong những biện pháp dự phòng hữu hiệu giúp mẹ bầu ngăn ngừa nguy cơ nhiễm nhiều loại bệnh như từ vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm như Listeria, vi khuẩn gây tiêu chảy như Ecoli và quan trọng nhất là ký sinh trùng Toxoplasma Gondii. Bên cạnh đó, mẹ bầu cần nhớ uống nước đun sôi để nguội để không bị lây bệnh.
Tuyệt đối không ăn các loại thực phẩm như hải sản, thịt lợn, thịt nai được chế biến bằng phương pháp sơ sài như tái, nhúng lẩu, tiết canh, sushi... nhất là trong thời gian chuẩn bị mang thai và có thai.
Hạn chế tiếp xúc với vật nuôi vì đây là ký chủ chính của các loại ký sinh trùng gây hại, nên sau khi tiếp xúc với chó, mèo, chim cảnh, mẹ bầu nên rửa tay thật sạch. Bên cạnh đó, mẹ cũng cần khám sức khỏe định kỳ cho thú cưng tại các trung tâm chăm sóc thú y để đề phòng vật nuôi bị nhiễm bệnh. Tuyệt đối không nhận nuôi các loài vật không rõ nguồn gốc.