Còi xương là một bệnh lý xảy ra khá phổ biến ở trẻ em biểu hiện bằng tình trạng loạn dưỡng xương. Bệnh ảnh hưởng đến quá trình hấp thu và chuyển hóa của Canxi và Photpho cần thiết tạo nên bộ khung xương
Trẻ bị bệnh còi xương
Chúng ta cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng ngừa bệnh còi xương trong bài viết sau từ các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn!
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH CÒI XƯƠNG
Nguyên nhân chính gây bệnh còi xương là do thiếu Vitamin D, được cung cấp từ hai nguồn ngoại sinh và nội sinh.
- Nguồn ngoại sinh là từ thức ăn, sữa mẹ và chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Vitamin D tan trong dầu, nếu thức ăn không có dầu mỡ dẫn đến giảm hấp thu Vitamin D.
- Nguồn nội sinh là từ một tiền chất dưới da, dưới tác động của ánh sáng mặt trời chuyển hóa thành Vitamin D3, đây là nguồn Vitamin D chính để tham gia vào chuyển hóa tạo xương của trẻ. Vì vậy còi xương hay gặp ở trẻ em là bệnh còi xương do thiếu Vitamin D.
Ngoài còi xương do thiếu Vitamin D bởi nguồn cung cấp không đủ, bệnh còn do rối loạn chuyển hóa Vitamin D, khiến không đủ Vitamin D3 là loại tham gia vào quá trình chuyển hóa tạo xương. Một nguyên nhân khác hiếm gặp hơn là thiếu Vitamin K2, một protein vận chuyển Canxi tạo xương hay thiếu một số khoáng chất là những thành phần của xương.
TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH CÒI XƯƠNG
Bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết triệu chứng của bệnh còi xương như sau:
- Toàn thân: Trẻ em bị còi xương thường biểu hiện chán ăn, suy dinh dưỡng.
- Trẻ bị còi xương có triệu chứng tại xương sọ: Thóp chậm liền (hơn 1 tuổi mà thóp còn rộng), bờ thóp mềm, vòng đầu to, có bướu trán, bướu đỉnh.
- Trẻ em chậm mọc răng, răng sâu, mọc không đều nhau.
- Tại xương chi: Chi cong, vòng cổ chân, vòng cổ tay.
- Lồng ngực hình ngực gà, có thể có chuỗi hạt sườn.
- Hậu quả dẫn đến trẻ chậm phát triển vận động như chậm biết bò, chậm biết đi.
- Thần kinh: Trẻ bị còi xương hay giật mình, ngủ không sâu giấc, hay vã mồ hôi ban đêm (mồ hôi trộm) dẫn đến rụng tóc gáy nhiều. Nếu trường hợp nặng trẻ quấy khóc liên tục. Trong một vài trường hợp có thể hạ Canxi máu khiến trẻ bị co giật, nôn nấc nhiều.
ĐỐI TƯỢNG NGUY CƠ MẮC BỆNH CÒI XƯƠNG CAO
Trẻ em sống ở vùng thiếu ánh nắng mặt trời hoặc trẻ em được bao bọc quá kỹ không được tắm nắng đều là những đối tượng có thể thiếu Vitamin D do giảm tổng hợp ở da, dẫn đến bệnh còi xương.
Ngoài ra, những trẻ em sinh non hoặc sinh đôi, sinh ba cũng dễ còi xương vì không được cung cấp đủ nguồn dinh dưỡng khi còn trong bụng mẹ.
CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH CÒI XƯƠNG
Chẩn đoán
Chẩn đoán bệnh còi xương chủ yếu dựa trên các thăm khám lâm sàng và tiến hành chụp X-quang xương để phát hiện các triệu chứng bệnh ở xương cũng như các triệu chứng thần kinh đi kèm.
Ngoài ra có thể chỉ định xét nghiệm máu để đo các chỉ số Vitamin D, Canxi, Photpho để đánh giá sự thiếu hụt và định hướng điều trị cho phù hợp.
Điều trị
Tắm nắng cho trẻ thường xuyên vào buổi sáng là một phương pháp điều trị khá hiệu quả cho trẻ bị còi xương. Ngoài ra có thể bổ sung Vitamin D3 hàng ngày cho trẻ liều 400 UI cho đến khi trẻ hết triệu chứng bệnh. Cần phải đưa trẻ đi khám và tư vấn với chuyên gia Dinh dưỡng Nhi khoa để được hướng dẫn điều trị cụ thể, phù hợp. Không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ gây hại cho trẻ.
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo Y Dược uy tín
GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA BỆNH CÒI XƯƠNG
Giải pháp phòng ngừa bệnh còi xương được các bác sĩ giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ bao gồm:
- Thực hiện một chế độ ăn uống cân đối, cho trẻ tắm nắng thường xuyên vào buổi sáng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh còi xương.
- Đối với trẻ nhũ nhi, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng cân bằng và có tỷ lệ Vitamin D cao hơn tất cả các loại sữa và thực phẩm bổ sung khác. Khi trẻ bắt đầu ăn dặm thì chế độ dinh dưỡng cần cân đối để đảm bảo bổ sung các chất Canxi, Photpho là nguyên liệu tạo nên bộ khung xương.
- Ở những khu vực nhiều sương mù, ánh sáng mặt trời không đủ giúp tổng hợp Vitamin D, trẻ em cần phải được bổ sung Vitamin D3 đường uống. Đồng thời để hấp thu Vitamin D tốt thì chế độ ăn của trẻ không được kiêng dầu mỡ.
- Xây dựng chế độ ăn đa dạng đầy đủ dưỡng chất, sử dụng các thực phẩm chứa nhiều vitamin D, canxi và photpho.
- Cần bổ sung vitamin D vào khẩu phần ăn của trẻ như sữa, phomat, bánh quy, dầu ăn, các loại ngũ cốc hay bột dinh dưỡng...
- Nuôi con bằng sữa mẹ cũng là một phương pháp phòng chống thiếu hụt vitamin D ở trẻ.
- Tập thể dục và tắm nắng cho trẻ đúng cách và thường xuyên.
- Phòng ngừa và điều trị sự thiếu hụt vitamin D ở trẻ.
- Phòng ngừa và điều trị các bệnh có liên quan đến thiếu vitamin D như tiêu chảy, nhiễm khuẩn hô hấp, sởi, bệnh viêm tụy và viêm thận.
Ngoài ra, để phòng ngừa bệnh còi xương cho trẻ, phụ nữ mang thai cũng cần chú ý chăm sóc bản thân và cung cấp chất dinh dưỡng đầy đủ trong suốt thai kỳ, đặc biệt là trường hợp đa thai nhu cầu dưỡng chất thường cao hơn thông thường.