Phình đại tràng rất dễ phát hiện thông qua một số dấu hiệu và có thể được điều trị triệt để, nhưng nếu để muộn, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng rất nguy hiểm.
Phình đại tràng ở trẻ nhỏ có thể chữa triệt để nếu phát hiện sớm
Nguyên nhân gây phình đại tràng ở trẻ là gì?
Co thắt cơ ruột giúp tiêu hóa thức ăn và giúp các chất lỏng di chuyển trong lòng ruột. Sự co thắt này được gọi là nhu động ruột, chính các dây thần kinh giữa các lớp cơ gây ra các cơn co thắt. Trong bệnh phình đại tràng bẩm sinh, các dây thần kinh bị thiếu ở một phần của ruột. Vùng ruột không có dây thần kinh sẽ không thể đẩy phân qua, điều này đã gây ra sự tắc nghẽn. Phần ruột phía sau chỗ tắc nghẽn phình lên, kết quả là gây căng trướng bụng. Những trẻ mắc chứng phình đại tràng thường có các dấu hiệu nhận biết đặc trưng như táo bón, nhiều trẻ không tự đại tiện được mà phải thụt tháo thường xuyên, bụng trướng, gầy sút, kém ăn, suy dinh dưỡng.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phình đại tràng ở trẻ được các bác sĩ chuyên khoa Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chỉ ra như:
- Mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh. Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh, chẳng hạn như có anh em ruột bị mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh. Bệnh phình đại tràng bẩm sinh có thể di truyền được. Nếu bạn có một người con bị bệnh thì người con khác cũng có nguy cơ bị bệnh trong tương lai.
- Giới tính: Bệnh phình đại tràng bẩm sinh phổ biến hơn ở nam.
- Mắc các bệnh lý di truyền khác. Bệnh phình đại tràng bẩm sinh có liên quan với một số bệnh lý di truyền, ví dụ như hội chứng Down và các dị tật bất thường khác khi sinh, chẳng hạn như bệnh tim bẩm sinh.
Làm thế nào để nhận biết trẻ bị phình đại tràng?
Trẻ mới sinh bụng trướng căng, không đi phân su sau hơn 24 giờ hoặc chỉ đại tiện được khi dùng ống thông đưa vào hậu môn kích thích. Khi được kích thích hậu môn, trẻ ra rất nhiều phân, dạng như tháo nút tắc ở cống nước và đây được gọi là dấu hiệu “tháo cống”. Ngoài ra, do bụng bị trướng căng nên trẻ nôn nhiều. Ở trẻ lớn, bệnh thường được biểu hiện bởi tình trạng táo bón kéo dài nhiều năm xen kẽ những đợt tiêu chảy với tính chất phân đặc trưng là rất thối và có màu đen (do phân ứ đọng lâu ngày) và bụng trướng. Kèm theo đó, trẻ luôn trong tình trạng suy dinh dưỡng và chậm phát triển thể chất. Tuy nhiên, cần phải lưu ý, không phải bất cứ trẻ nào sau khi sinh 24 giờ không đại tiện được đều là bị phình đại tràng bẩm sinh vì trẻ đó bị dị dạng hậu môn bẩm sinh cũng không thể đại tiện được.
Để chẩn đoán bệnh phình đại tràng bẩm sinh, bác sĩ sẽ khám và hỏi về tình trạng nhu động ruột của bé. Bác sĩ có thể đề nghị 1 hay một số xét nghiệm để chẩn đoán hoặc điều trị bệnh phình đại tràng bẩm sinh như chụp Xquang bụng bằng cách sử dụng chất cản quang, đo khả năng kiểm soát của cơ xung quanh trực tràng, lấy một mẫu mô đại tràng để xét nghiệm (sinh thiết).
Phình đại tràng có chữa được hay không và phòng bệnh như thế nào?
Tùy vào tình trạng và mức độ của bệnh mà bác sĩ sẽ có các hướng điều trị cụ thể. Nếu ở mức độ nhẹ, bác sĩ Chu Hòa Sơn – Giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc kết hợp với chế độ ăn uống khoa học hợp lý. Nếu bệnh giãn đại tràng bẩm sinh diễn tiến nặng, trẻ sẽ được chỉ định phải điều trị bằng phẫu thuật. Thời điểm phẫu thuật tùy thuộc vào lúc phát hiện, mức độ nặng nhẹ của bệnh và có hay không có các biến chứng.
Bác sĩ sẽ cắt bỏ phần đại tràng có tế bào thần kinh bị dị tật, sau đó nối đầu đại tràng lành lại với ống hậu môn. Phẫu thuật sẽ giúp trẻ đi đại tiện như người bình thường. Đây được coi là một phẫu thuật riêng biệt, chỉ cần phẫu thuật 1 lần và được thực hiện trong hậu môn nên không để lại sẹo cho trẻ, có thể áp dụng phẫu thuật cho cả trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi. Đối với những trẻ bệnh nặng, đoạn vô hạch dài có thể kết hợp với mổ nội soi ở ổ bụng.
Để việc điều trị giãn đại tràng ở trẻ em đạt kết quả tốt hơn, cha mẹ nên kết hợp tạo cho con thói quen ăn nhiều chất xơ, uống nhiều nước, tập thói quen đi đại tiện đúng giờ hằng ngày. Khi thấy bé có biểu hiện táo bón và táo bón kéo dài kèm theo tiêu chảy bất thường, cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị sớm.