Thay khớp gối là một phẫu thuật hiện đã trở thành thường quy để thay thế khớp gối bị hư hại, bị bào mòn hay bị bệnh mà nhiều nhất là viêm xương - khớp bằng một khớp nhân tạo.
Hình ảnh khớp gối nhân tạo sau khi phẫu thuật
Khớp gối nhân tạo là gì?
Thay khớp gối được chỉ định khi các phương pháp điều trị khác không thể giúp làm giảm đau hay khôi phục chức năng của khớp. Nhờ đó giúp đem lại cho bệnh nhân một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Khớp gối nhân tạo toàn phần gồm ba thành phần chính là lồi cầu đùi, mâm chày (làm bằng hợp kim kim loại) và mảnh chèn nằm giữa hai thành phần trên (làm bằng polyethylen chất lượng cao). Khớp gối nhân tạo toàn phần có thể chia làm 3 loại là khớp gối nhân tạo không hạn chế, hạn chế một phần và hạn chế toàn phần. Trong đó, loại khớp gối nhân tạo không hạn chế là loại thường được dùng nhất hiện nay cho hầu hết các loại bệnh lý hư hại khớp gối. Loại khớp gối nhân tạo không hạn chế gồm hai loại chính đang được sử dụng rộng rãi là loại xoay được và loại không xoay được. Khớp gối nhân tạo có tuổi thọ trên dưới 15 năm, nhất là khi khớp thay mới được giữ gìn, chăm sóc phù hợp.
Người lớn ở mọi lứa tuổi đều có thể xem xét thay khớp gối khi khớp gối bị hư hại hoàn toàn và không thể điều trị nội khoa, thay nhiều nhất là những người 60 - 80 tuổi và hiện đang có nhiều hơn những người trẻ được thay khớp gối. Trong phẫu thuật, các phần xương và sụn bị hư hại của xương đùi, xương chày và xương bánh chè sẽ được cắt bỏ và thay bằng một khớp nhân tạo làm bằng hợp kim kim loại, các chất dẻo và polymer chất lượng cao. Khớp nhân tạo có thể xoay và trượt được khi gập đùi.
.jpeg)
Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn đào tạo Xoa bóp phục hồi chức năng
Khi nào thì cần thay khớp gối và chống chỉ định của thay khớp gối?
Các chỉ định của phẫu thuật thay khớp gối mà các bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ bao gồm:
- Người bệnh bị đau nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến khả năng đi lại.
- Đau khớp gối ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và giấc ngủ.
- Công việc hàng ngày, thí dụ chợ hay đi ra khỏi bồn tắm, khó khăn hoặc không thể.
- Cảm thấy phiền muộn, căng thẳng vì đau và mất vận động.
- Không thể làm việc và sinh hoạt hàng ngày bình thường.
Đôi khi, phim X-quang cho thấy khớp gối hư hại nhiều, nhưng điều đáng ngạc nhiên là bệnh nhân không đau hoặc chỉ đau ít thì vẫn chưa có chỉ định thay khớp gối nhân tạo.
Các chống chỉ định của thay khớp gối bao gồm:
- Bệnh nhân không thể chịu được cuộc mổ và có những bệnh lý nội khoa kèm theo như bệnh tim mạch, suy thận (điều này sẽ được thảo luận giữa bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ gây mê và bác sĩ nội khoa trước khi mổ)…
- Các bệnh nhân đang có tình trạng viêm nhiễm vùng gối.
- Các bệnh nhân trẻ tuổi nên hạn chế thay khớp vì khớp nhân tạo có tuổi thọ nhất định khoảng 10 - 15 năm nếu sau đó nếu khớp thay bị hư sẽ phải thay lại.
- Ở những bệnh nhân thừa cân, nguy cơ hư khớp nhân tạo sẽ xuất hiện sớm hơn.
Phẫu thuật thay khớp gối được thực hiện như thế nào?
Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng Sài Gòn cho biết có hai loại phẫu thuật chính, phụ thuộc vào tình trạng của khớp gối:
Phẫu thuật thay thế khớp gối toàn phần:
Rạch một đường trước gối. Hai mặt sụn khớp của lồi cầu đùi và mâm chày được cắt bỏ đi, thay vào đó là hai thành phần kim loại gắn vào lồi cầu đùi và mâm chày. Các sụn chêm và dây chằng chéo trước cũng được bỏ đi, dây chằng chéo sau tùy loại khớp mà có thể giữ lại hay bỏ đi. Các thành phần kim loại sẽ gắn vào xương và được giữ chặt bằng một lớp xi măng y khoa. Một mảnh polyethylen sẽ được chèn vào giữa hai thành phần đùi và mâm chày giúp gối cử động nhẹ nhàng.
Phẫu thuật thay khớp gối bán phần:
Đây là một lựa chọn thích hợp khi khớp gối không bị hư hại hoàn toàn. Chỉ một ngăn của khớp gối bị hư phải thay, có thể là ngăn ngoài hoặc ngăn trong, và giữ lại các ngăn khác còn tốt. Phẫu thuật nhẹ hơn với thời gian nằm viện và thời gian khỏi bệnh ngắn hơn. Cách đây khoảng hơn chục năm, các bác sĩ chấn thương chỉnh hình đã thực hiện việc thay khớp gối một ngăn và các thế hệ khớp gối một ngăn kế tiếp nhau ra đời với nhiều cải tiến giúp cho chức năng của khớp gối càng ngày càng hoàn thiện.
Thay khớp gối bán phần có một số lợi ích so với thay khớp gối toàn phần: việc phẫu tích xương và các mô mềm ít hơn, mất máu ít hơn, biến chứng ít hơn, và phục hồi vận động sau phẫu thuật sớm hơn. Các biến chứng khác gặp ngang nhau giữa hai phương pháp như lỏng khớp, nhiễm trùng, tổn thương thần kinh, gãy xương vùng khớp gối.
Người mập quá có thể thay khớp gối một ngăn được hay không? Nhiều nghiên cứu cho thấy không có sự ảnh hưởng của cân nặng lên chỉ định thay khớp gối một ngăn và thời gian sống còn của khớp cũng không có sự khác biệt với người ốm, nên người mập vẫn có thể được thay khớp gối một ngăn được nếu có chỉ định.