Phụ gia thực phẩm giúp chúng ta có cảm giác ngon miệng hơn.Tuy nhiên đối với phụ gia thực phẩm trôi nổi, không đúng tiêu chuẩn có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người
Các chất phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc ảnh hưởng lớn đến sức khỏe
Phụ gia thực phẩm là gì?
Phụ gia thực phẩm (PGTP) là các chất được bổ sung thêm vào thực phẩm để bảo quản hay cải thiện hương vị, làm đẹp bề ngoài của chúng. Theo Ủy ban Tiêu chuẩn hóa Thực phẩm Quốc tế (Codex Alimentarius Commission- CAC), PGTP là “một chất, có hay không có giá trị dinh dưỡng, bản thân nó không được tiêu thụ như một thực phẩm hay như một thành phần của thực phẩm, và khi bổ sung nó vào thực phẩm nhằm giải quyết mục đích công nghệ trong sản xuất, hoặc để chế biến, bao gói, bảo quản, vận chuyển thực phẩm, hoặc để cải thiện kết cấu, đặc tính kỹ thuật của thực phẩm đó”.
Một số phụ gia thực phẩm đã được sử dụng lâu đời, như bảo quản bằng cách làm chua với dấm, hoặc làm mặn với ướp muối (thịt, cá muối). Với sự ra đời và phát triển của công nghiệp chế biến thực phẩm, nay có thêm nhiều PGTP đã được giới thiệu và sử dụng. PGTP có thể có nguồn gốc thiên nhiên, hoặc tổng hợp hoặc bán tổng hợp hóa học, đôi khi chúng cũng được được tạo ra từ vi sinh vật, chẳng hạn như các loại men dùng để sản xuất ra sữa chua. PGTP cũng có thể là các vitamin được người ta cho thêm vào thực phẩm để tăng thêm bổ dưỡng…
Một số PGTP thông dụng được chuyên gia y tế Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn kể đến như chất điều chỉnh độ chua (axít citric, axít tartaric, axít lactic…), chất tạo đặc (thạch rau câu hay pectin trích từ vỏ cam quít), chất giữ ẩm (sorbitol), chất nhũ hóa (lecithin trích từ đậu nành), chất chống oxy hóa (vitamin C), chất bảo quản chống nấm mốc (hóa chất propionat dùng trong bánh mì, phó mát), chất ngọt tổng hợp (aspartam), chất cung cấp dinh dưỡng (iod trong muối, axít folic trong thực phẩm dành cho phụ nữ có thai, vitamin D trong sữa bột)…
Lượng phụ gia thực phẩm sử dụng như thế nào là an toàn?
Tại Hoa Kỳ, có gần 2.500 chất gia phụ thực phẩm được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm - FDA chấp nhận sử dụng rộng rãi.
Việt Nam cũng đã có “Quy định về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm” và “Danh mục các chất gia phụ thực phẩm đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm” do Bộ Y Tế ban hành, trong đó có ghi rõ tên các chất PGTP được phép dùng, với giới hạn tối đa cho phép trong từng loại thực phẩm.
Trước khi một PGTP mới được chấp nhận đưa ra sử dụng, nhà sản xuất phải thử nghiệm độ an toàn ở hai mức:
Thử độc tính cấp xem có hay không độc hại tức thì, bằng cách đưa chất đó vào cơ thể một con vật thí nghiệm và quan sát, sau đó thử trên hai nhóm súc vật với số lượng nhiều ít khác nhau trong vòng 90 ngày để quan sát độc tính;
Thử độc tính mạn khi cho súc vật dùng liên tục trong 2 năm hoặc lâu hơn.
Nếu tất cả thử nghiệm đều không có tác dụng xấu thì chất ấy mới được sử dụng rộng rãi. Ngoài ra, với những chất bị nghi ngờ là có khả năng gây ung thư thì tuyệt đối không sử dụng.
Không chỉ các PGTP mới được sử dụng lần đầu phải được kiểm nghiệm sự an toàn và được cho phép của cơ quan y tế, mà PGTP đã dùng từ lâu cũng thường xuyên phải theo dõi xem có an toàn không. Bởi vì trong môi trường và trong cách chế biến thực phẩm luôn làm cho thực phẩm bị nhiễm những tạp chất, thậm chí là những tạp chất rất độc hại cho sức khỏe con người như: chì thủy ngân, asen… Con người vẫn có thể sử dụng những thực phẩm hay PGTP bị nhiễm tạp chất độc hại nếu các loại tạp chất độc hại đó không vượt “ngưỡng cho phép”. Vì thế, PGTP đã được dùng từ lâu nhưng vẫn phải thường xuyên được theo dõi. Nếu độc chất có trong PGTP nhưng ở dưới mức gây hại, tức không vượt quá “ngưỡng cho phép”, con người vẫn có thể sử dụng được.
Những tác hại của phụ gia thực phẩm đối với sức khỏe là gì?
Nếu sử dụng đúng loại, đúng liều lượng, các PGTP có tác dụng tích cực như tạo được nhiều sản phẩm phù hợp với sở thích và khẩu vị của người tiêu dùng, giữ được chất lượng toàn vẹn của thực phẩm cho tới khi sử dụng, tạo sự dễ dàng trong sản xuất, chế biến thực phẩm và làm tăng giá trị thương phẩm hấp dẫn trên thị trường, kéo dài thời gian sử dụng của thực phẩm.
Tuy nhiên chuyên gia Y Dược Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết, nếu sử dụng PGTP không đúng liều lượng, không đúng chủng loại, nhất là những phụ gia không cho phép dùng trong thực phẩm sẽ gây những tác hại cho sức khỏe như:
Gây ngộ độc cấp tính nếu sử dụng quá liều cho phép.
Gây ngộ độc mạn tính vì dù dùng liều lượng nhỏ nhưng thường xuyên, liên tục, một số PGTP tích lũy trong cơ thể, gây tổn thương lâu dài, đặc biệt nếu tiêu thụ PGTP bị cấm. Có thể gây ra hội chứng ngộ độc mạn tính như ăn không ngon, giảm cân, tiêu chảy, rụng tóc, suy thận mạn tính, da xanh xao, động kinh, trí tuệ giảm sút. Có nguy cơ gây khối u, ung thư, đột biến gen, gây quái thai ở phụ nữ mang thai…