Bệnh sarcoidosis là hậu quả sự phát triển các ổ viêm nhỏ tại nhiều cơ quan khác nhau của cơ thể, thường gặp nhất là ở phổi, hạch bạch huyết, mắt và da
Bệnh Sarcoidosis
Chúng ta hãy cùng các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu về bệnh Sarcoidosisqua bài viết dưới đây!
ĐỊNH NGHĨA VỀ BỆNH BỆNH SARCOIDOSIS
Theo bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn: Bệnh sarcoidosis được đặc trưng bởi sự phát triển và tăng trưởng của những khối nhỏ các tế bào viêm nhiễm ở các khu vực khác nhau của cơ thể - thường gặp nhất là ở phổi, hạch bạch huyết, mắt và da.
Các bác sĩ cho rằng bệnh sarcoidosis khả năng lớn nhất là do phản ứng miễn dịch bất thường với yếu tố nào đó hít vào từ không khí. Tuy nhiên điều này vẫn chưa rõ ràng. Thông thường nó tự cải thiện, nhưng trong một số trường hợp, triệu chứng của bệnh sarcoidosis có thể kéo dài suốt đời.
NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ BỆNH SARCOIDOSIS
Nuyên nhân bệnh sarcoidosis
Hiện chưa biết nguyên nhân chính xác của bệnh sarcoidosis. Một số người cho rằng bệnh có liên quan đến yếu tố di truyền, và có thể được kích hoạt bởi việc tiếp xúc với vi khuẩn cụ thể, vi rút, bụi, hóa chất. Các nhà nghiên cứu vẫn đang cố gắng xác định những gen và các yếu tố liên quan với bệnh sarcoidosis.
Thông thường, hệ thống miễn dịch sẽ giúp bảo vệ cơ thể khỏi các chất ngoại lai và vi sinh vật xâm nhập, chẳng hạn như vi khuẩn và vi rút. Nhưng trong bệnh sarcoidosis, một số tế bào miễn dịch lại liên kết với nhau để hình thành cục u gọi là u hạt. U hạt hình thành trong các cơ quan sẽ làm ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan đó.
Yếu tố nguy cơ bệnh sarcoidosis
- Tuổi tác và giới tính: Thường từ 20 và 40. Phụ nữ có khả năng phát triển bệnh cao hơn nam giới.
- Màu da da đen có nguy cơ cao hơn so với da trắng.
- Dân tộc.
- Lịch sử gia đình. Tỉ lệ mắc sẽ cao hơn ở những gia đình có tiền sử mắc bệnh
CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH BỆNH SARCOIDOSIS
Triệu chứng tổng quát
Đối với nhiều người, bệnh sarcoidosis bắt đầu với những dấu hiệu và triệu chứng sau đây:
- Mệt mỏi.
- Sốt.
- Sưng hạch bạch huyết.
- Sút cân.
- Triệu chứng của phổi
- Có thể bao gồm:
- Ho khan kéo dài.
- Khó thở.
- Thở khò khè.
- Đau ngực.
Triệu chứng trên da
Các triệu chứng trên da bao gồm:
- Phát ban: Phát ban hoặc sưng đỏ - tím đỏ, thường nằm trên mào xương chày hoặc mắt cá chân, có thể ấm và dịu khi chạm vào.
- Tổn thương: Lở loét da biến dạng có thể xảy ra trên mũi, má và tai.
- Màu sắc thay đổi: Da khu vực tổn thương có thể tối hơn hoặc màu sắc nhạt hơn.
- Nốt: Tăng trưởng chỉ dưới da có thể phát triển, đặc biệt là xung quanh vết sẹo.
Triệu chứng mắt
Bệnh sarcoidosis có thể ảnh hưởng đến mắt, giai đoạn sớm không gây bất kỳ triệu chứng nào và chỉ có thể được phát hiện khi khám chuyên khoa. Khi các triệu chứng mắt xảy ra, chúng có thể bao gồm:
- Mờ mắt.
- Mắt đau.
- Nặng đỏ.
- Nhạy cảm với ánh sáng.
Bệnh sarcoidosis có thể gây mù. Vì vậy, nên gặp bác sĩ ngay nếu có dấu hiệu mờ mắt, đau mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng.
CÁC BIẾN CHỨNG BỆNH SARCOIDOSIS
Trong khoảng hai phần ba số người có bệnh sarcoidosis, bệnh có thể giải quyết mà không gây hậu quả lâu dài. Nhưng ở một số người, bệnh sarcoidosis trở thành mãn tính và dẫn đến biến chứng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác nhau của cơ thể, chẳng hạn như:
- Phổi: Nếu không điều trị bệnh sarcoidosis phổi có thể khiến cho không thể đảo ngược các mô giữa các túi khí trong phổi dẫn đến khó thở.
- Mắt: Viêm có thể ảnh hưởng đến hầu như bất kỳ phần nào của mắt và cuối cùng có thể gây mù.
- Thận: Bệnh sarcoidosis có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa canxi và điều này có thể dẫn đến suy thận.
- Tim: U hạt trong tim có thể can thiệp vào các tín hiệu điện ở tim, có thể gây nhịp tim bất thường, thậm chí tử vong. Tuy nhiên điều này là hiếm gặp.
- Hệ thống thần kinh. Một tỷ lệ nhỏ của những người có bệnh sarcoidosis phát triển các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh trung ương khi u hạt hình thành trong não và tủy sống. Viêm dây thần kinh mặt có thể gây liệt mặt.
- Hệ thống sinh sản: Bệnh nhân nam thường ảnh hưởng tinh hoàn, có thể gây vô sinh. Bệnh nhân nữ gây khó thụ thai, các triệu chứng và dấu hiệu có thể tồi tệ hơn sau khi sinh.
CÁC XÉT NGHIỆM VÀ CHẨN ĐOÁN BỆNH SARCOIDOSIS
Bệnh sarcoidosis có thể khó chẩn đoán, một phần vì căn bệnh này gây ra ít dấu hiệu và triệu chứng trong giai đoạn đầu, người bệnh dễ bỏ qua. Và khi các triệu chứng xảy ra, chúng khác nhau tùy theo hệ thống cơ quan bị ảnh hưởng và có thể gây nhầm lẫn với những rối loạn khác. Các xét nghiệm chẩn đoán dưới đây có thể giúp định hướng chẩn đoán và phân biệt với các rối loạn khác:
Các kiểm tra hình ảnh
Theo ktv Cao đẳng Kỹ thuật hình ảnh Y học Sài Gòn, các kiểm tra hình ảnh có thể thực hiện bao gồm:
- X-ray: X-ray ngực đơn giản có thể cho thấy hình ảnh tổn thương phổi hoặc hạch bạch huyết mở rộng ở ngực.
- CT scan: Chụp cắt lớp vi tính (CT) sử dụng một máy tính kết hợp một số lượng lớn X-quang được lấy từ nhiều hướng khác nhau vào chi tiết, ngang qua hình ảnh của cấu trúc bên trong.
Xét nghiệm
- Xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng sức khỏe chung và khảo sát chức năng của các cơ quan như gan, thận.
Đo chức năng phổi
Các xét nghiệm này thường được đo lường:
- Khối dung lượng phổi.
- Thể tích không khí hít vào và thở ra.
- Thời gian thì hít vào và thì thở ra.
- Tình trạng phổi cung cấp ôxy cho máu.
Sinh thiết
Sinh thiết dễ dàng nhất có thể được lấy từ da, các hạch bạch huyết dưới da bên phải, hoặc từ các màng ngoài của mắt.
Sinh thiết có thể được lấy từ nội soi phế quản. Quy trình này sử dụng một ống mỏng, linh hoạt có chứa một máy quay nhỏ và một công cụ. Sau khi ống được đưa xuống cổ họng vào tới phế quản, bác sĩ sử dụng các công cụ để lấy mẫu nhỏ của mô phổi với kích cỡ của một hạt gạo. Mẫu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm vi sinh học để tìm sinh vật cụ thể.
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo nhân lực ngành Y Dược chuyên nghiệp
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VÀ THUỐC TRỊ BỆNH SARCOIDOSIS
Nếu bệnh không có dấu hiệu và triệu chứng khó chịu nào, có thể không cần điều trị. Trong nhiều trường hợp bệnh có thể tự cải thiện, cần giám sát chặt chẽ, chụp X-quang ngực, kiểm tra mắt, da,... Điều trị trở nên cần thiết nếu ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan quan trọng.
Thuốc men
Corticosteroid có tác dụng chống viêm mạnh khi sử dụng tại chỗ thông qua kem bôi trên da hoặc khí dung phổi. Corticosteroid uống ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể và có thể gây tăng cân, tính khí thất thường, mất ngủ và loãng xương.
Thuốc chống thải ghép: Thuốc như methotrexate hoặc azathioprine (Imuran) giảm viêm bằng cách ức chế hệ thống miễn dịch. Nhưng những loại thuốc này dễ mang lại rủi ro, chẳng hạn như dễ bị nhiễm trùng.
Thuốc chống sốt rét: Hydroxychloroquine có thể hữu ích cho các bệnh da, tác động lên hệ thống thần kinh và làm tăng canxi máu. Thuốc chống sốt rét có thể gây hại cho mắt vậy nên phải thường xuyên kiểm tra mắt.
Chất ức chế TNF-alpha: Yếu tố hoại tử khối u-alpha (TNF-alpha) ức chế thường được sử dụng để điều trị viêm kết hợp với viêm khớp dạng thấp. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng infliximab cũng hữu ích trong điều trị bệnh sarcoidosis. Tác dụng phụ có thể bao gồm suy tim sung huyết, rối loạn máu và ung thư hạch.
Phẫu thuật
Cấy ghép nội tạng có thể được xem xét
Đối phó và hỗ trợ Bệnh sarcoidosis
Không có cách chữa bệnh sarcoidosis. Phương pháp điều trị đơn giản giúp quản lý các triệu chứng. Bệnh sarcoidosis có thể tự cải thiện hoặc tồn tại suốt đời.