Adrenalin có tác dụng nhanh chóng để cải thiện hơi thở, kích thích tim, tăng huyết áp, chống phát ban và làm giảm phù ở mặt, môi và cổ họng. Vậy việc sử dụng Adrenalin như thế nào và liệu lượng ra sao?
adrenaline là một hormon được giải phóng khỏi tuyến thượng thận
Hãy cùng các chuyên gia Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu về Adrenalin qua bài viết sau đây!
Adrenalin là thuốc gì?
Theo các Dược sĩ Cao đẳng Dược Sài Gòn, Adrenaline có tên khác là Epinephrine, adrenaline là một hormon được giải phóng khỏi tuyến thượng thận. Adrenaline được phóng thích vào máu và phục vụ như các chất trung gian hóa học, đồng thời truyền tải xung thần kinh cho các cơ quan khác nhau.
Adrenalin được tiết ra ở nhiều nơi như ngọn sợi sau hạch giao cảm, thần kinh trung ương nhưng nhiều nhất là tuyến tủy thượng thận.
Adrenalin dùng làm thuốc được chiết từ tủy thượng thận của động vật và tổng hợp hóa học. Adrenalin dùng trong y học là loại đồng phân tả tuyền, có hoạt tinh mạnh hơn loại đồng phân hữu tuyền 20 lần.
Tác dụng và cơ chế của thuốc
Trên thần kinh giao cảm: Thuốc kích thích cả receptor, adrenergic, nhưng tác dụng trên mạnh hơn. Các tác dụng của adrenalin rất phức tạp, tương tự như kích thích hệ giao cảm. Biểu hiện tác dụng của adrenalin trên các cơ quan và tuyến như sau:
Trên mắt: Gây co cơ tia mống mắt làm giãn đồng tử, làm chèn ép lên ống thông dịch nhãn cầu gây tăng nhãn áp.
Trên hệ tuần hoàn:
- Trên tim: làm tăng nhip tim, tăng sức co bóp của cơ tim, tăng lưu lượng tim do đó tăng công của tim và tăng ức tiêu thụ oxy của tim, dùng liều cao có thể gây rối loạn nhịp tim.
- Trên mạch: gây co mạch một số vùng như mạch ngọai vi, mạch da và mạch tạng,ngoài ra gây giãn mạch một số vùng như mạch não, mạch phổi, mạch vành, mạch máu tới bắp cơ.
- Trên huyết áp: adrenalin làm tăng huyết áp tâm thu, ít ảnh hưởng tới huyết áp tâm trương. Đặc biệt, adrenalin gây hạ huyết áp do phản xạ.
Trên hô hấp: Adrenalin gây kích thích nhẹ hô hấp, làm giãn cơ trơn phế quản và làm giảm phù nề niêm mạc nên có tác dụng cắt cơn hen phế quản. Hiện nay ít dùng vì gây nhiều tác dụng không mong muốn
Trên tiêu hóa: thuốc làm giãn cơ trơn tiêu hóa, giảm tiết dịch tiêu hóa
- Trên tiết niệu: làm giảm lưu lượng máu tới thận và ảnh hưởng tới mức lọc cầu thận, làm giãn cơ trơn nhưng co cơ vòng bàng quang làm chậm bài tiết nước tiểu gây bí tiểu
- Trên tuyến ngoại tiết: Giảm tiết dịch ngoại tiết như giảm tiết nước bọt, dịch vị, dịch ruột, nước mắt...
- Trên chuyển hóa: giảm tiết Insulin, tăng tiết glucagon và tăng tốc độ phân hủy glycogen nên tăng glucose máu
Trên thần kinh trung ương: liều điều trị, adrenalin ít ảnh hưởng do ít qua hàng rào máu não. Liều cao, kích thích thần kinh trung ương gây hồi hộp, bứt rứt, khó chịu, đánh trống ngực, căng thẳng, run. Tác dụng kích thích thần kinh đặc biệt rõ ở người bị bệnh Parkinson.
Ngoài ra, adrenalin làm tăng khả năng kết dính tiểu cầu.
Tương tác thuốc
Thuốc ức chế - adrenergic loại không chọn lọc vì làm tăng huyết áp mạnh có thể gây tai biến mạch máu não.
Thuốc gây mê nhóm halogen vì có thể gây rung tâm thất nặng.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng vì có thể gây tăng huyết áp và loạn nhịp tim nặng.
Biểu hiện khi quá liều adrenalin:
Tê liệt hô hấp nặng, tê hoặc yếu đột ngột một phần của cơ thể, nói ngọng, các vấn đề về thị giác và huyết áp như: đau đầu nặng, mắt mờ, ù tai, lú lẫn, đau ngực, thở dốc, nhịp tim không đều.
Cũng theo khuyến cáo của các Dược sĩ tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, nếu gặp phải những triệu chứng quá liều nên tìm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.