Người mắc bệnh sán dây lợn thường liên quan đến tập quán ăn uống, ăn thịt lợn chưa nấu chín. Đây là căn bệnh nguy hiểm nếu ấu trùng sán lợn tấn công vào não và mắt người bệnh
sán dây lợn
Hãy cùng các bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu chi tiết về sán dây lợn cũng như biện pháp phòng tránh và điều trị bệnh hiệu quả nhất qua bài viết sau!
THÔNG TIN VỀ SÁN DÂY LỢN
Đặc điểm dịch tễ
Trên thế giới có khoảng 2,5 triệu người mắc bệnh sán dải heo, bệnh gặp khắp nơi trên thế giới. Tỷ lệ mắc bệnh phụ thuộc vào thói quen ăn nhất là ở những nơi có tập tụ căn thịt heo sống, chưa nấu chín. Việc quản lý phân thải chưa tốt như sử dụng các loại hố xí không hợp vệ sinh, nuôi heo thả rông.
Ngoài ra, chưa có chế độ quy định về kiểm tra an toàn thực phẩm chặt chẽ cũng làm bệnh có thể lưu hành. Ở châu Mỹ Latinh tỷ lệ nhiễm từ 0,2-2,7%, châu Á từ 3,9-38%, châu Phi từ 0,13-8,6%, các nước theo đạo Hồi ở vùng Bắc Phi, Do Thái giáo thì hiếm gặp hơn.
Tại Việt Nam, theo điều tra của Viện Sốt Rét KST - CT TW, tỷ lệ nhiễm sán dải heo vùng đồng bằng từ 0,5-2%, vùng trung du và miền núi là 3,8-6%.
Tác hại của sán dây lợn
Bệnh ấu trùng sán lợn là khi người ăn phải trứng sán dây lợn nhiễm trong thức ăn. Sau khi ăn hay nuốt phải trứng sán, trứng vào dạ dày, nở ra ấu trùng. Ấu trùng đến ruột non, xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu và di chuyển đến ký sinh tại các cơ vân, não, mắt…
Ấu trùng sán theo máu đến các cơ, mắt hay não của người và sẽ hóa nang. Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau. Nếu nang sán nằm trong cơ sẽ thấy có những u nhỏ, chắc, kích thước khoảng 1 - 2 cm, di động dễ, không ngứa, không đau, nằm ở vị trí cơ vân, không ở trên đường đi của hạch bạch huyết.
Nếu nang sán nằm trong não, người bệnh có thể bị động kinh, liệt tay, chân hay liệt nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ hoặc đau đầu dữ dội. Nếu nang sán nằm trong mắt có thể gây tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù.
Trường hợp bệnh sán trưởng thành ở ruột, khi đến dạ dày, ấu trùng sán sẽ thoát nang và bám dính vào ruột non rồi phát triển thành sán dây trưởng thành.
ĐIỀU TRỊ SÁN DÂY LỢN
Nguyên tắc điều trị
- Điều trị sớm: Cần thiết chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ngay khi phát hiện có đốt sán ra theo phân để tránh những biến chứng do sán dải (bệnh ấu trùng sán heo);
- Không nên điều trị bằng thuốc đông y, thuốc nam hoặc các thuốc cổ điển đối với bệnh sán dải heo vì dễ xảy ra biến chứng nguy hiểm;
- Điều trị bệnh ấu trùng sán dải nên thực hiện ở cơ sở y tế trang bị phương tiện cấp cứu tốt, có bác sĩ chuyên khoa theo dõi.
Thuốc điều trị
Một số thuốc đặc hiệu cho bệnh sán dải và ấu trùng sán như praziquantel, niclosamide và albendazole.
Phác đồ điều trị
Điều trị bệnh sán dải trưởng thành: praziquantel 15-20mg/kg cân nặng liều duy nhất hoặc niclosamide liều 2 gam cho người lớn liều duy nhất hoặc có thể lặp lại liều trong vòng 7 ngày nếu cần thiết;
Điều trị bệnh ấu trùng sán, giảng viên hiện đang giảng dạy Văn bằng 2 Cao đẳng Dược TPHCM cho biết bạn có thể dùng 1 trong 2 phác đồ sau đây:
- Praziquantel 30mg/kg/ngày x 15 ngày x 2-3 đợt (mỗi đợt cách nhau 10-20 ngày);
- Praziquantel 15-20mg/kg, liều duy nhất ngày đầu. Những ngày sau dùng albendazole 15mg/kg/ngày x 30 ngày x 2-3 đợt (đợt cách đợt 20 ngày).
Với trẻ em, khi điều trị bằng thuốc niclosamide, cần cho liều theo cân nặng cơ thể và được chỉ định bởi bác sĩ:
- Với những trẻ từ 11-34 kg: Liều cho 1g, liều duy nhất, điều trị có thể lặp lại trong vòng 7 ngày nếu cần thiết;
- Với trẻ > 34 kg: Liều cho 1.5g, liều duy nhất, điều trị có thể lặp lại trong vòng 7 ngày nếu cần thiết.
.jpeg)
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo Cao đẳng Y Dược chuyên nghiệp
BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH SÁN DÂY LỢN
Biện pháp chung là tuyên truyền, giáo dục sức khỏe về phòng chống bệnh cho cộng đồng.
Đối với bệnh do sán dải trưởng thành: Không ăn thịt heo, gan heo chưa nấu chín như nem, thính, nem chua, thịt heo tái, gan tái; kết hợp với các ngành chức năng kiểm tra chặt chẽ các lò mổ heo, loại bỏ các con vật mang ấu trùng sán; quản lý phân tốt: luôn sử dụng hố xí hợp vệ sinh, không để heo thả rông ăn phân người; tốt nhất không nuôi heo thả rông.
Đối với bệnh ấu trùng sán heo (Cysticercus cellulosae):
- Không ăn rau sống, không uống nước lã; quản lý phân tốt, nhất là phân của nhữngngười nhiễm ấu trùng sán dải heo; phát hiện và điều trị sớm những người mắc bệnhsán dải và xử lý những con sán được tẩy ra, đặc biệt sán dải heo để ngăn ngừa mắcbệnh ấu trùng sán heo theo cơ chế tự nhiễm.
- Ấu trùng sán heo chết ở -2oC, nhưng nếu ở 0oC đến -2oC nó sống được gần 2 tháng và ở nhiệt độ phòng thí nghiệm cũng sống được 26 ngày. Nếu muốn dùng thịt heo sống, phải để thịt ở -10oC trong 4 ngày mới đảm bảo. Ấu trùng bị giết chết ở 45 -50oC. Để đảm bảo an toàn ½ kg thịt phải đun sôi 1 giờ. Ấu trùng sán sống sau 22 ngày ngâm trong nước muối bão hòa
Trên đây là những chia sẻ về bệnh sán dây lợn từ các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, hi vọng qua bài viết bạn đọc có những thông tin hữu ích giúp phòng ngừa cũng như phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả.