Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng 3 lần hoặc nhiều hơn mỗi ngày, trọng lượng phân bài tiết trên 200g/ ngày. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi… Vậy điều trị và phòng ngừa tiêu chảy như thế nào?
Điều trị và phòng ngừa bệnh tiêu chảy như thế nào?
Người bị tiêu chảy có những triệu chứng gì?
Dược sĩ Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết người bệnh có triệu chứng đầy bụng, sôi bụng, tiêu chảy liên tục, nhiều lần (lúc đầu phân lỏng, sau toàn nước. Trong trường hợp bị bệnh tả, phân toàn nước đục như nước vo gạo, nôn, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau chỉ nôn ra toàn nước trong hoặc màu vàng nhạt, người mệt lả, có thể bị chuột rút, biểu hiện tình trạng mất nước từ nhẹ đến nặng như khát nước, da khô, nhăn nheo, hốc hác, mắt trũng, mạch nhanh, huyết áp hạ, có khi không đo được huyết áp, tiểu tiện ít hoặc vô niệu, chân tay lạnh… và có thể tử vong.
Bệnh tiêu chảy chịu tác động trực tiếp từ các yếu tố như điều kiện môi trường, nguồn nước, an toàn vệ sinh thực phẩm và thói quen vệ sinh của người dân. Bệnh có thể lây lan nhanh và gây thành dịch lớn, nhất là ở những khu vực đông dân cư, sử dụng chung nguồn nước để ăn uống, sinh hoạt. Bệnh hay bùng phát vào mùa hè, khi thời tiết nóng ẩm là điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh phát triển.
Bệnh tiêu chảy có thể phân loại theo thời gian mắc bệnh, theo cơ chế bệnh hay theo mức độ nghiêm trọng của bệnh. Đối với thực hành lâm sàng thì thời gian mắc bệnh và đặc điểm bệnh là 2 yếu tố tích cực nhất trong việc chẩn đoán và điều trị tiêu chảy.
Tiêu chảy cấp là tình trạng tiêu chảy kéo dài dưới 2 tuần, nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài hơn 2 tuần, được xem là tiêu chảy mãn tính.
Nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy là gì?
Nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy rất đa dạng, trong đó, một số nguyên nhân thông thường gây tiêu chảy được các bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chỉ ra bao gồm nhiễm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, thuốc men hoặc do rối loạn đường ruột.
Do virus như Rotavirus thường là nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ em. Các virus khác như Adenovirus, norwalk virus cũng gây ra tiêu chảy.
Virus nhân lên trong liên bào ruột non, phá hủy cấu trúc liên bào, làm cùn nhung mao, gây tổn thương men tiêu hóa các đường đôi dẫn đến làm giảm hấp thu đường đôi.
Do vi khuẩn và ký sinh trùng: Thức ăn hoặc nước bị ô nhiễm có thể mang vi khuẩn và ký sinh trùng cho cơ thể. Ký sinh trùng Giardia lamblia như cryptosporidium cũng có thể gây ra tiêu chảy. Vi khuẩn gây tiêu chảy thường gặp gồm Campylobacter, salmonella, shigella và escherichia coli. Tiêu chảy gây ra bởi vi khuẩn và ký sinh trùng khi đi du lịch ở các nước đang phát triển thường được gọi là tiêu chảy du lịch.
Do thuốc: Nhiều loại thuốc có thể gây ra tiêu chảy, phổ biến nhất là các thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn tốt và xấu, có thể làm mất sự cân bằng tự nhiên của vi khuẩn trong đường ruột.
Thiếu men dung nạp đường: Lactose là một loại đường được tìm thấy trong sữa và các sản phẩm từ sữa khác. Nhiều người gặp khó khăn khi tiêu hóa lactose và bị tiêu chảy sau khi ăn các sản phẩm sữa. Enzyme cơ thể tiêu hóa lactose, nhưng đối với hầu hết mọi người mức enzyme này giảm nhanh chóng sau thời thơ ấu. Điều này làm tăng nguy cơ không dung nạp lactose theo tuổi. Fructose, một loại đường tự nhiên được tìm thấy trong trái cây và mật ong được cho vào như là một chất làm ngọt trong một số đồ uống có thể gây tiêu chảy ở những người gặp vấn đề tiêu hóa nó. Chất ngọt nhân tạo (sorbitol và mannitol) được tìm thấy trong kẹo cao su và các sản phẩm đường khác, cũng có thể gây tiêu chảy ở một số người khỏe mạnh.
Do phẫu thuật như một số người bị tiêu chảy sau khi trải qua phẫu thuật ổ bụng hoặc phẫu thuật loại bỏ túi mật.
Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy mạn tính có một số nguyên nhân khác, chẳng hạn như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, bệnh celiac, viêm đại tràng kính hiển vi hay hội chứng ruột kích thích.
Đào tạo Dược sĩ Sài Gòn uy tín chất lượng 2019
Điều trị bệnh tiêu chảy như thế nào?
Những việc cần làm tại nhà như bù dịch đường uống có thể được sử dụng để ngăn chặn bị mất nước. Các dung dịch làm ở nhà như nước cơm pha muối, nước ya-ua pha muối, súp gà và rau củ với muối cũng có thể cho bệnh nhân dùng. Với mỗi lít nước dung dịch gạo rang hoặc ngũ cốc nấu nước cho vào từ ½ đến một thìa cà phê muối hoặc uống dung dịch oresol. Tuy nhiên không nên cho bệnh nhân tiêu chảy uống dung dịch chứa quá nhiều đường và muối, vì như thế sẽ khiến việc mất nước trầm trọng hơn.
Cho người bệnh ăn nhẹ bằng những món ăn mềm dễ tiêu. Tránh dùng những thực phẩm có nhiều gia vị, trái cây, đồ uống có cồn, cà phê, sữa trong vòng 48 giờ sau khi hết tiêu chảy. Tránh dùng kẹo cao su có đường.
Nếu bệnh nhân là phụ nữ có thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
Cần đi khám bác sĩ hoặc nhập viện trong các trường hợp có dấu hiệu mất nước ngày càng nặng (da khô, mắt trũng, khát nước liên tục), tiêu chảy trầm trọng (đại tiện phân lỏng nước > 10 lần /ngày), phân đen như bã cà phê hoặc lẫn máu, sốt.