Bạch chỉ có vị cay, hơi đắng, mùi thơm hắc là vị thuốc thường được dùng trong Y học cổ truyền để chữa nhức đầu, chữa cảm mạo, ngạt mũi, ra mồ hôi, chảy nước mũi do viêm xoang...
Vị thuốc bạch chỉ trong y học cổ truyền
Bạch chỉ là vị thuốc như thế nào?
Bạch chỉ có tên gọi khác là cửu lý trúc căn, bách chiểu, đỗ nhược, hòe hoàn, chỉ hương, lan hòe, phương hương, linh chỉ, ly hiêu... Bạch chỉ cao 0,5-1m hay hơn, thân hình trụ rỗng không phân nhánh. Lá to có cuống phần dưới phát triển thành bẹ ôm lấy thân, phiến lá xẻ 2-3 lần lông chim, mép khía răng, có lông ở gân lá mặt trên. Cụm hoa tán kép mọc ở ngọn. Hoa Bạch chỉ nhỏ màu trắng. Quả bế, dẹt.
Bạch chỉ mọc hoang và được trồng làm thuốc ở những nơi có khí hậu lạnh ở miền núi cao. Trong y học cổ truyền bộ phận dùng làm thuốc là rễ củ của bạch chỉ. Sau khi thu hái về rửa sạch cắt bỏ rễ con phơi hay sấy nhẹ cho khô bảo quản để làm thuốc.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ Bạch chỉ hay được sử dụng
Bài thuốc chữa đau bụng khi hành kinh: Bạch chỉ 8g; ngưu tất, đan sâm, mỗi vị 12g; quế chi, can khương, bán hạ chế, uất kim, mỗi vị 8g. Sắc uống trong ngày.
Bài thuốc chữa mụn nhọt đau nhức, mưng mủ: Bạch chỉ 3g, thanh bì 3g, đương quy 4g, tạo giác thích 2g, xương truật 3g, ý dĩ 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa cảm lạnh: Bạch chỉ 3g, đậu khấu 3g, cam thảo 3g, sinh khương 5g, thông bạch 3g, đại táo 6g. Sắc uống cho ra mồ hôi thì thôi.
Đào tạo Y sĩ y học cổ tuyền uy tín chất lượng năm 2019
Bài thuốc trị hôi miệng: Dùng bạch chỉ và xuyên khung, hai thứ liều lượng bằng nhau, nghiền thành bột mịn, trộn với mật ong làm thành viên bằng hạt ngô, mỗi ngày ngậm 2-3 viên.
Bài thuốc chữa bế kinh do ứ trệ máu: Bạch chỉ 8g; đan sâm, ngưu tất, mỗi vị 12g; xuyên khung 10g; quế chi, tía tô, uất kim, nga truật, mỗi vị 8g. Sắc uống ngày một thang.
Bài thuốc chữa bạch đới (với các biểu hiện lượng đới nhiều, tinh thần uể oải, mặt phù vàng, tay chân lạnh, đại tiện lỏng): Bạch chỉ 10g, long cốt 10g, phục linh 10g, xích thạch chi 10g, can khương 5g, sơn dược 10g, bạch truật 10g, mẫu lệ 10g, lộc giác 10g, bạch thược 10g. Sắc uống ngày 1 thang. Liệu trình điều trị 10 thang.
Bài thuốc chữa viêm mũi sinh đau đầu: Bạch chỉ 9g, thương nhĩ tử 9g, tân di 9g, bạc hà 4,5g. Tán mịn, mỗi lần uống 3g, ngày 2-3 lần
Chú ý: Các bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn lưu ý những người có âm hư hỏa uất, nhiệt thịnh không nên dùng.