Paracetamol là một loại thuốc giảm đau hạ sốt phổ biến, việc sử dụng thuốc đúng liều lượng, thời gian sẽ đem lại hiệu quả tốt và ngược lại, thuốc có thể gây ảnh hưởng xấu nếu không xử dụng hợp lý
Paracetamol là một loại thuốc giảm đau hạ sốt phổ biến
Chúng ta cùng tìm hiểu một số điều cần lưu ý khi sử dụng Paracetamol trong điều trị từ các Dược sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn qua bài viết sau đây!
Đặc điểm và tác dụng của Paracetamol
Paracetamol thường được bào chế dưới dạng viên nén hay viên sủi và được bán trên thị trường với nhiều tên thương mại khác nhau. Thuốc có hiệu quả giảm đau tốt, ít tác dụng phụ và được sử dụng rất nhiều trong trường hợp giảm đau và hạ sốt ở mức độ nhẹ đến vừa.
Paracetamol được sử dụng rộng rãi nhưng sự thiếu nhận thức trong việc kết hợp các loại thuốc đều chứa hoạt chất Paracetamol gây ra tình trạng sử dụng thuốc quá liều và có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn. Sử dụng quá liều Paracetamol sẽ dẫn tới nguy cơ gây ngộ độc gan, trường hợp nặng có thể gây hoại tử gan thậm chí gây tử vong.
Nguyên nhân gây ngộ độc gan khi sử dụng Paracetamol quá liều vì khi sử dụng thuốc, thuốc được hấp thụ vào máu và chuyển hóa qua gan dưới nhiều dạng, trong đó có khoảng 4% hoạt chất chuyển hóa thành N-acetyl benzoquinonimin là một chất gây hại cho gan. Bình thường, N-acetyl benzoquinonimin được gắn với glutathion của gan và không gây độc. Nếu lượng thuốc Paracetamol được sử dụng quá nhiều dẫn đến thiếu hụt glutathion để đáp ứng khiến các chất độc hại tích lũy ở gan gây nguy hại cho gan.
Đa phần lượng Paracetamol được chuyển hóa ở gan thành chất hòa tan trong nước và đươc đào thải ra khỏi cơ thể thông qua đường tiết niệu. Paracetamol cũng được khuyến cáo trong trường hợp sử dụng cho phụ nữ mang thai, nếu dùng quá liều có thể gây nguy hiểm cho thai nhi vì loại thuốc này có thể xâm nhập qua nhau thai. Trường hợp ở người cao tuổi, nếu sử dụng thuốc trong thời gian kéo dài có thể gây mệt mỏi do Paracetamol làm mất đi hemoglobin mang oxy trong máu. Đồng thời, nghiên cứu của Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) cho thấy việc sử dụng Paracetamol có thể gây ra một số biến chứng trên da như bong da hay hoại tử biểu bì.
Do đó, muốn sử dụng thuốc Paracetamol có hiệu quả cao trong thời gian ngắn, bệnh nhân không nên sử dụng thuốc với liều lượng cao mà nên kết hợp đồng thời với các loại thuốc khác, vừa tăng cường hiệu quả giảm đau vừa tránh nguy cơ gây ảnh hưởng có hại cho sức khỏe do dùng quá liều.
Khả năng kết hợp thuốc với Paracetamol
Theo giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn, Paracetamol có thể kết hợp với một số loại thuốc và ngược lại cũng có những loại thuốc cấm kị không được kết hợp với Paracetamon, cụ thể:
Một số loại thuốc có thể kết hợp với Paracetamol trong điều trị:
- Kết hợp Paracetamol với Ibuprofen để điều trị đau trong trường hợp có kèm theo tình trạng viêm.
- Kết hợp Paracetamol với Codein để điều trị giảm đau trong các trường hợp đau sau mổ, đau vừa hay cảm cúm có hiện tượng ho đi kèm.
- Kết hợp Paracetamol với Clorpheniramin để điều trị trong trường hợp bị cảm cúm.
Một số loại thuốc không nên kết hợp với Paracetamol:
- Paracetamol sử dụng chung với các loại thức uống có cồn như rượu, bia hay kết hợp với một số thuốc chống co giật có thể gây nguy hiểm cho gan.
- Paracetamol sử dụng chung với một số thuốc giảm huyết áp có thể gây tăng huyết áp hoặc hạ nhiệt đột ngột nếu kết hợp với Phenothiazin.
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo Dược sĩ chuyên nghiệp
Những lưu ý khi sử dụng Paracetamol
Khi dùng thuốc Paracetamol để giảm đau hạ sốt cần lưu ý một số vấn đề:
- Phải đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc.
- Không nên sử dụng thuốc khi không đau nhức hoặc sốt cao trên 38,5 oC.
- Chống chỉ định dùng Paracetamol điều trị giảm đau trên 10 ngày đối với người lớn và 5 ngày đối với trẻ em, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
- Nếu đau đầu, đau răng, đau khớp, đau do ngã hoặc chấn thương mà bắt buộc phải uống Paracetamol để giảm đau, cần lưu ý Paracetamol chỉ có tác dụng sau khi uống 15-30 phút và tác dụng tối đa 3-4 giờ. Do đó, liều dùng thuốc nên sử dụng cách nhau ít nhất 4 giờ.
- Liều dùng Paracetamol cho người lớn không quá 10 mg/kg thể trọng và không quá 5 mg/kg đối với trẻ em mỗi lần dùng.
- Không được uống bia, rượu trong quá trình sử dụng Paracetamol.
- Không được dùng Paracetamol đối với những người mẫn cảm với thành phần của thuốc; say rượu; mắc các bệnh liên quan đến tim mạch, phổi, thận, gan; thiếu máu hoặc thiếu hụt glucose-6-phosphat dehydrogenase.
- Có thể sử dụng Paracetamol dạng phóng thích chậm để tác dụng thuốc được kéo dài và giảm thiểu nguy cơ tổn thương cho gan.
- Khi sử dụng Paracetamol trong bữa ăn, thức ăn có thể ảnh hưởng tới khả năng hấp thu của thuốc. Vì vậy, nên sử dụng thuốc cách bữa ăn từ 30 phút đến 1 giờ. Nếu uống thuốc với nước ấm sẽ làm tăng khả năng hấp thu của thuốc.
Theo khuyến cáo từ Dược sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, mặc dù Paracetamol là một loại thuốc giảm đau hạ sốt rất phổ biến, dễ sử dụng và đem lại hiệu quả cao nhưng bệnh nhân cần hết sức thận trọng trong việc sử dụng thuốc để mang lại kết quả khả quan, đồng thời giảm thiểu rủi ro khi sử dụng quá liều, có thể gây các biến chứng nguy hại cho cơ thể như viêm gan, hoại tử gan, tăng nguy cơ mắc các bệnh về thận hoặc thậm chí có thể tử vong.