Việc đổi mới thi cử ở Việt Nam luôn chịu nhiều áp lực từ dư luận. Vậy, các nước trên thế giới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH như thế nào?
Kỳ thi Đại học tại Trung Quốc
Việc đánh giá và công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông tại các quốc gia ở Châu Á có hai xu hướng, gồm: tổ chức một kỳ thi quốc gia chung và trường THPT đánh giá và cấp chứng chỉ tốt nghiệp cho học sinh. Tiêu biểu cho hai xu hướng này là Trung Quốc, Thái Lan và Hàn Quốc.
Trung Quốc
Tổ chức một kỳ thi thống nhất trong cả nước tại các tỉnh (diễn ra trong 2-3 ngày) do Bộ GD chủ trì (các tỉnh có thể tổ chức ra đề thi riêng căn cứ trên phạm vi nội dung do Bộ GD quy định).
Thi 3 môn thi bắt buộc, gồm: Toán, Trung văn, Anh văn và một môn lựa chọn là Khoa học tự nhiên hoặc Khoa học xã hội; hình thức thi: Trắc nghiệm kết hợp với tự luận; kết quả thi dùng để xét công nhận tốt nghiệp THPT và được các trường ĐH, CĐ xem xét khi tuyển sinh.
Hàn Quốc
Học sinh không phải trải qua một kỳ thi quốc gia để tốt nghiệp THPT như nhiều quốc gia khác trên thế giới. Các trường THPT cấp chứng chỉ xác nhận học sinh đã hoàn thành chương trình học THPT và được công nhận tốt nghiệp THPT.
Tổ chức kỳ thi quốc gia để tuyển sinh ĐH, CĐ mỗi năm 1 lần, thường vào tháng 11. Môn thi: Hàn ngữ, Toán học, Tiếng Anh, Ngoại ngữ và các môn khoa học (tối đa 4 môn), các môn xã hội (tối đa 4 môn). Bài thi gồm 180 câu hỏi chia làm 5 phần. Thời gian thi kéo dài 9 giờ trong 1 ngày.
Hình thức thi: Chủ yếu là trắc nghiệm. Thi cử hết sức nặng nề, việc dạy thêm, học thêm rất phổ biến. Hàng năm, phụ huynh phải chi đến 17,4 tỷ USD cho việc học thêm, 70% học sinh tham gia học thêm. Nhiều học sinh tự tử trong thời gian dự kỳ thi.
Thái Lan
Học sinh lớp 12 phải tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia với các đề thi quốc gia, các trường ĐH ở Thái Lan đều chấp nhận kết quả khi xét tuyển thí sinh vào ĐH.
Hằng năm, hầu hết các trường công lập và nhiều trường ĐH tư tham gia kỳ thi chung này để liên kết tuyển sinh ĐH. Sau kỳ thi, thí sinh gửi điểm thi của mình đến các trường xin dự tuyển.
Một số trường ĐH có thể tổ chức kiểm tra sức khoẻ, kiểm tra năng khiếu… tại trường, đối với những ngành nghề đặc biệt. Hiện Thái Lan đang cải tiến tổ chức kỳ thi tuyển sinh theo mô hình tương tự Hoa Kỳ, tức là lập trung tâm tuyển sinh để tổ chức dịch vụ thi nhiều lần trong năm.
Nhật Bản
Theo Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn được biết, Nhật Bản không tổ chức thi tốt nghiệp phổ thông, các học sinh muốn vào học ĐH phải tham gia một kỳ thi tuyển sinh toàn quốc gồm 6-7 bài kiểm tra theo các môn.
Điểm tổng của kỳ thi này sẽ xác định các cơ sở cụ thể mà thí sinh đủ điều kiện đăng ký; các cơ sở được chia thành các bậc, trong đó các cơ sở có uy tín sẽ đòi hỏi điểm số cao hơn.
Sau đó các thí sinh được yêu cầu tham gia một vòng tuyển sinh thứ hai, được tiến hành riêng bởi từng cơ sở giáo dục mà họ đăng ký. Quá trình tuyển sinh dựa trên cả điểm trong kỳ thi toàn quốc và của cơ sở, mỗi cơ sở sẽ tự xác định tỷ trọng tương đối của các điểm số này. Kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia ở Phần Lan được tổ chức 2 lần một năm, vào mùa xuân và mùa thu.
.jpeg)
Phần Lan
Ở Phần Lan, các học sinh tham dự kỳ thi ylioppilastutkinto để được nhận bằng tốt nghiệp trung học. Các trường ĐH cũng tự tổ chức các kỳ thi tuyển sinh của mình theo chương trình cụ thể.
Quá trình tuyển sinh thường dựa trên cả điểm thi tốt nghiệp trung học và điểm thi tuyển sinh, tuy nhiên tỷ lệ phần trăm cụ thể về chỉ tiêu của hầu hết các chương trình đào tạo dựa hoàn toàn vào điểm thi tuyển sinh.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia được tổ chức 2 lần một năm, vào mùa xuân và mùa thu, cho học sinh lớp 12, được điều hành bởi EEC. Mục đích của thi tốt nghiệp THPT quốc gia là xác định xem học sinh đã đạt những kiến thức và kỹ năng theo yêu cầu của chương trình THPT hay không.
Học sinh vượt qua Kỳ thi tốt nghiệp giáo dục trung học là đủ điều kiện nhập học CĐ và đủ điều kiện đăng ký vào ĐH. Những người muốn học ĐH còn phải vượt qua kỳ tuyển sinh riêng của trường. Mỗi trường ĐH tự quản lý kỳ tuyển sinh của họ, theo chương trình, tiêu chí cụ thể. Xét đủ điều kiện nhập học ĐH thường được dựa vào cả điểm thi tốt nghiệp giáo dục trung học và điểm thi tuyển sinh. Tuy nhiên, cũng có một số trường hoàn toàn chỉ dựa trên điểm thi tuyển sinh.
Hình thức phổ biến nhất cho thi tuyển sinh vào ĐH là một bài kiểm tra viết, nhưng với các lĩnh vực nghệ thuật, kịch hoặc âm nhạc thì còn đánh giá qua hồ sơ (portfolio) về năng khiếu, hoặc có thể được mời tham gia một buổi thử giọng.
Đối với các trường ĐH định hướng khoa học ứng dụng (Applied Sciences), các bài thi phần lớn được tổ chức tại trường, một số trường có dịch vụ tổ chức thi tuyển sinh ở nước ngoài hoặc qua mạng. Đối với các trường ĐH định hướng nghiên cứu (Academic), các bài thi được tổ chức tại trường. Ngoài ra, một số trường còn bổ sung thêm tiêu chí khác (ví dụ như SAT test).
Pháp
Kỳ thi tốt nghiệp trung học được tổ chức trên toàn quốc, các học sinh đạt điểm đỗ (ít nhất là 50%) trong bài thi luận Baccalauresat (tú tài) đều có thể tham gia vào hầu hết các chương trình đại học.
Tuy nhiên, các trường ĐH danh tiếng (Grandes Écoles) còn yêu cầu thêm các bài kiểm tra khác, các thí sinh cũng sẽ phải vượt qua kỳ thi tuyển sinh do chính cơ sở tổ chức. Những bài kiểm tra này đòi hỏi hai năm học tập căng thẳng ở các lớp học dự bị có tínhchọn lọc cao do các trường trung học tổ chức, hoặc bởi chính các Grandes Ecoles.