Ngày nay tỷ lệ người trẻ tuổi bị thoát vị đĩa đệm đang ngày càng gia tăng. Nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, thoát vị đĩa đệm có thể khiến cho một người khỏe mạnh trở thành tàn phế suốt đời.
Xu hướng người trẻ bị thoát vị đĩa đệm ngày càng cao
Hãy cùng các bác sĩ, chuyên gia đến từ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu về triệu chứng và các nguy cơ làm tăng thoát vị đĩa đệm để biết cách phòng tránh nhé!
Cột sống con người giữ vai trò như trụ cột để nâng đỡ cơ thể, ở giữa đốt sống là các đĩa đệm có tính đàn hồi. Nhờ hình dạng gần giống chữ S, cột sống giúp phân tán các lực tác động lên thân mình, giảm chấn động lên 2 chân ở tư thế đứng thẳng.
Đĩa đệm là cấu trúc nằm giữa hai đốt sống kế cận, hoạt động như một tấm đệm hấp thu các xung động (lực ma sát khi di chuyển), từ đó bảo vệ cột sống. Đĩa đệm có dạng hình tròn và hình dẹt, gồm có: lớp vỏ bao xơ bên ngoài dày và chắc, phần nhân nhầy nằm ở trung tâm (như gel, thạch hoặc lòng trắng trứng).
Tại sao khi thoát vị đĩa đệm lại có triệu chứng đau ở vị trí có thoát vị?
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng bao xơ bên ngoài bị rách hoặc đứt, tạo nên những khe hở, nhân nhầy luôn tạo ra một áp lực lớn để chui qua khe hở này với tốc độ rất nhanh, hình thành một khối gọi là khối thoát vị chui vào ống sống, chèn ép rễ thần kinh và màng tủy. Bất kỳ đoạn cột sống nào cũng có thể bị thoát vị đĩa đệm nhưng phổ biến nhất là ở cột sống thắt lưng và cổ, do các vị trí này chịu nhiều ảnh hưởng nhất từ thói quen sinh hoạt hằng ngày.
Theo các bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ, bệnh thoát vị đĩa đệm được chia thành 4 giai đoạn:
- Giai đoạn thứ 1: Đĩa đệm bắt đầu biến dạng nhưng vòng bao xơ chưa bị rách. Người bệnh có thể thỉnh thoảng bị tê tay, tê chân, tuy nhiên không đau nhức nên hầu hết không ai phát hiện mình đang mắc bệnh.
- Giai đoạn thứ 2: Vòng xơ rách một phần, nhân nhầy bắt đầu thoát ra ngay chỗ vòng xơ bị suy yếu, đĩa đệm phình to lên, tuy nhiên cơn đau vẫn chưa rõ ràng.
- Giai đoạn thứ 3: Vòng xơ bị rách toàn phần, nhân nhầy lồi ra ngoài và chèn ép rễ thần kinh. Đa số khi đến giai đoạn này, người bệnh mới bắt đầu điều trị khi đã trải qua sự hành hạ của cơn đau.
- Giai đoạn thứ 4: Đây là giai đoạn được xem là nguy hiểm nhất. Tình trạng chèn ép rễ thần kinh diễn ra lâu ngày gây nên các biến chứng. Cơn đau nhức dữ dội và dai dẳng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tâm lý người bệnh.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm là gì?
Một số nguyên nhân chủ yếu gây thoát vị đĩa đệm bao gồm:
- Làm việc sai tư thế: Tư thế làm việc, mang vác vật nặng sai cách dễ gây chấn thương cột sống, thoát vị đĩa đệm.
- Chấn thương ảnh hưởng đến cột sống: Khi có một lực mạnh tác động trong các trường hợp như té ngã, chơi thể thao, tai nạn giao thông…làm thay đổi cấu trúc và vị trí của đĩa đệm.
- Sự thoái hóa tự nhiên: Tuổi càng cao, cột sống không còn mềm mại như trước, vòng sụn bên ngoài xơ hóa, lượng nước và tính đàn hồi bên trong nhân nhầy giảm đi, nên càng có nguy cơ cao bị thoát vị đĩa đệm. Bệnh thường gặp ở độ tuổi từ 35 – 50.
Các yếu tố thuận lợi khác làm tăng khả năng mắc bệnh:
- Cân nặng quá dư thừa làm tăng áp lực lên cột sống. Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ thoát vị đĩa đệm gấp 12 lần so với người cân nặng bình thường.
- Các bệnh lý cột sống khác: Gù vẹo cột sống, gai đôi hoặc thoái hóa cột sống chính là những yếu tố làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.
- Đặc điểm nghề nghiệp: Đặc thù công việc thường xuyên kéo, đẩy, gập người, khuân vác nặng hoặc nhân viên văn phòng ngồi lâu một chỗ, ít vận động trong suốt 8 – 10 tiếng sẽ làm tăng áp lực lên cột sống và hệ thống đĩa đệm, dễ dẫn đến hiện tượng thoát vị.
- Đi giày cao gót quá nhiều: làm tăng nguy cơ bị lồi đĩa đệm, thoát vị đĩa đệm, biến dạng cơ bắp chân và dây chằng ở chân.
Các triệu chứng gặp phải khi thoát vị đĩa đệm là gì?
Theo bác sĩ Phạm Đình Hữu – Giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết: Các triệu chứng có thể khác nhau tùy vào vị trí đĩa đệm bị thoát vị và dây thần kinh bị chèn ép. Triệu chứng đau chỉ xuất hiện khi nhân nhầy trung tâm thoát ra ngoài, chèn ép vào mô xung quanh có dây thần kinh đi qua. Trường hợp khác, khi thoát vị, nhân lồi phản ứng với hệ cung cấp máu xung quanh gây kích ứng các mô, tạo thành phản ứng viêm.
Thoát vị đĩa đệm ở cột sống thắt lưng
- Đau thắt lưng một cách đột ngột và dữ dội
- Đau âm ỉ ở vùng thắt lưng
- Đau thắt lưng kèm theo đau thần kinh tọa, đau lan theo hình vòng cung ra phía trước ngực, dọc theo các khoang liên sườn.
- Tê yếu 2 chi
- Đau tăng khi ngồi, nằm nghiêng, ho, hắt hơi hoặc khi đại tiện
Thoát vị đĩa đệm ở cột sống cổ
- Đau cứng vùng cổ, vai gáy, lan đến 2 bả vai.
- Đau nhức, bị tê ở ngón tay cái của bàn tay, cổ tay.
- Đau tăng khi xoay cổ, làm việc nhiều hoặc lái xe.
- Cử động của cánh tay kém linh hoạt do bị mất lực, suy nhược cơ bắp tay.
- Người bệnh có thể bị đau đầu, nhức đầu, chóng mặt.