Rối loạn lipid máu là một tình trạng bệnh lý trong đó có một hay một số thông số xét nghiệm lipid máu bị rối loạn, đây được coi là một trong những yếu tố nguy cơ dẫ n tới các bệnh lý tim mạch
Lipid máu hay còn gọi là mỡ máu là một thành phần có vai trò quan trọng trong cơ thể
Bài viết này bạn đọc hãy cùng các chuyên gia Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu chi tiết về bệnh rối loạn lipid máu!
Rối loạn lipid máu là gì?
Trước khi tìm hiểu về bệnh rối loạn lipid máu, ta cần hiểu rõ “lipid máu là gì?”. Theo các chuyên gia Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, lipid máu hay còn gọi là mỡ máu là một thành phần có vai trò quan trọng trong cơ thể. Lipid có đặc tính không tan trong nước nên trong cơ thể lipid kết hợp với protein tạo thành lipoprotein vận chuyển trong huyết tương. Liporotein bao gồm nhiều loại khác nhau tùy theo kích thước bao gồm: Chylomicron, Lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL), lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL), lipoprotein tỷ trọng trung gian (IDL) và lipoprotein tỷ trọng cao (HDL).
Có phải Cholesterol là thành phần rất “xấu”? – Theo các bác sĩ giảng viên Cao đẳng Kỹ thuật Xét nghiệm Y học Sài Gòn, Cholesterol có 2 loại, loại “xấu” và loại “tốt”. Như đã liệt kê ở trên LDL và HDL, trong đó LDL là Cholesterol “xấu” còn HDL là Cholesterol “tốt”. Trong trường hợp nồng độ LDL trong máu của bạn tăng cao sẽ dễ dẫn đến hiện tượng lắng đọng lại trên thành mạch máu và lâu dần hình thành nên các mảng xơ vữa. Hai vị trí dễ bị lắng động nhất là mạch máu não và mạch máu tim. Các mảng xơ vữa khi đã hình thành có thể dẫn đến các bệnh tim mạch rất nguy hiểm như nhồi máu cơ tim hay tai biến mạch máu não.
Vậy còn HLD – Cholesterol “tốt” thì sao? HDL là một Cholesterol tốt vì nó có tác dụng bảo vệ thành mạch máu và nó vận chuyển Cholesterol từ các mảng xơ vữa hay các mô ngoại vi khác về gan để chuyển thành acid mật (thành phần cần cho quá trình tiêu hóa các chất béo của bạn). Do đó, HDL giúp làm giảm nguy cơ tạo mảng xơ vữa ở thành mạch máu, qua đó làm giảm các nguy cơ tim mạch khác.
Bên cạnh các thành phần trên, lipid máu còn chứa thành phần triglycerid. Hiện nay, qua các nghiên cứu đã thấy rằng triglycerid cũng có thể có mối liên quan đến các bệnh tim mạch. Cholesterol toàn phần sẽ bao gồm LDL-Cholesterol, HDL-Cholesterol và triglycerid.
Vậy rốt cuộc rối loạn lipid máu là gì? - Rối loạn lipid máu (mỡ máu cao) là một tình trạng bệnh lý trong đó có một hay một số thông số xét nghiệm lipid máu bị rối loạn, ví dụ như tăng LDL-Cholesterol, giảm HDL-Cholesterol (tức là giảm Cholesterol “tốt” và tăng Cholesterol “xấu”).
Nguyên nhân gây ra rối loạn lipid máu?
Có rất nhiều nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc rối loạn lipid máu. Có nhóm nguyên nhân là do di truyền. Tuy nhiên, trong bài viết này các chuyên gia Y Dược Sài Gòn sẽ chỉ đề cập đến nguyên nhân mà bạn có thể tác động được để giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc căn bệnh này.
Những nguyên nhân:
- Trước hết phải kể đến là chế độ ăn uống không lành mạnh. Bạn ăn quá nhiều chất béo no hay còn gọi là chất béo bão hòa. Do loại chất béo này làm tăng lượng Cholesterol toàn phần trong cơ thể bạn.
- Có thể do béo phì, lười vận động tập thể dục thể thao khiến cho giảm lượng Cholesterol “tốt” của bạn xuống. Khi cơ thể chúng ta có chỉ số khối cơ thể BMI từ 30 trở lên hoặc xét trên số đo vòng eo từ 102 cm trở lên đối với nam và từ 89 cm trở lên đối với nữ, thì đây là những nguy cơ đẩy nhanh tình trạng mỡ máu cao.
- Hút thuốc lá cũng là một nguyên nhân dẫn đến béo phì. Vì hút thuốc lá sẽ làm giảm lượng Cholesterol “tốt”, làm tăng lượng Cholesterol “xấu” khiến chúng trở lên dư thừa và có khả năng tích tụ, từ đó có thể làm giảm chất lượng các mạch máu.
Ngoài 3 nguyên nhân trên, đái tháo đường cũng được coi là một nguyên nhân, do lượng đường trong máu cao làm gia tăng LDL và giảm HDL tương tự như việc hút thuốc lá.
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo nhân lực ngành Y Dược chuyên nghiệp
Dấu hiệu thể hiện bạn có nguy cơ mắc rối loạn lipid máu?
Rối loạn lipid máu hay mỡ máu cao là một bệnh lý có thời gian kéo dài, bệnh thường không có các triệu chứng hay dấu hiệu đặc trưng mà bạn hay người thân có thể nhận biết chắc chắn được, mà phải dựa trên các kết quả xét nghiệm máu để khẳng định và chẩn đoán.
Tuy nhiên vẫn có một số dấu hiện bên ngoài có thể giúp bạn hướng đến căn bệnh này. Các dấu hiệu điển hình như sau:
- Các dấu vết hình vòng tròn hoặc chưa rõ hình tròn có màu trắng nhạt nằm ở quanh mống mắt. Nếu bạn < 50 tuổi, dấu hiệu này có giá trị hơn.
- Những đối tượng này có dấu hiệu xuất hiện ban màu vàng ở vị trí mí mắt dưới hoặc mí mắt trên.
- Các bệnh nhân này thường xuất hiện các u vàng trên da ở các vị trí trên đầu gối hay các khuỷu.
Ngoài ra, khi mắc bệnh lipid máu thì bệnh nhân còn có các ban có màu vàng ở lòng bàn tay và các nếp gấp ngón tay.
Những biến chứng nguy hiểm của bệnh rối loạn lipid máu
Cholesterol “xấu” khi tồn tại với hàm lượng cao trong cơ thể sẽ lắng đọng lại trên thành mạch máu, làm cho thành mạch máu dày lên tạo thành các mảng xơ vữa bám chắc tại vị trí hình thành.
Dòng máu chảy qua chỗ mạch máu có mảng xơ vữa phải lưu thông qua một vị trí hẹp, kém đàn hồi, làm cho lưu lượng máu giảm, hoặc dưới tác động của lực xoáy dòng máu, mảng xơ vữa có thể tách ra và trôi theo di chuyển đến các mạch máu nhỏ hơn và gây tắc tại đó. Thông thường là tắc mạch máu chi dưới.
Các biểu hiện bên ngoài của các kết quả trên là đau ngực khi lượng máu đến tim giảm hay nhồi máu cơ tim hay đột quỵ do tắc mạch. Các biến chứng này rất nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng.