Thời điểm giao mùa là khoảng thời gian mà nhiều người, đặc biệt là trẻ em dễ mắc những nhiễm khuẩn đường hô hấp. Việc sử dụng kháng sinh giúp điều trị bệnh hiệu quả nhưng nếu không sử dụng đúng cách có thể dẫn đến những nguy hiểm khôn lường.
Uống thuốc kháng sinh không đúng cách có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng
Hậu quả của tình trạng sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách
Kháng sinh là liều thuốc được coi là “vũ khí” chính để điều trị bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn, tuy nhiên chỉ có hiệu quả nếu sử dụng đúng cách. Theo Bác sĩ Trần Anh Tú – Giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết, tình trạng không tuân thủ điều trị, sử dụng khác sinh sai cách sẽ dẫn đến các hậu quả trước mắt và lâu dài sau:
- Bệnh chưa khỏi hẳn, dẫn tới dễ tái phát.
- Khi bệnh tái phát, người bệnh có xu hướng đáp ứng với điều trị kém hơn, tăng thể bệnh nặng, dễ có biến chứng.
- Tái phát nhiều lần gây tốn kém hơn cho bệnh nhân. Ngoài ra, có thể xuất hiện nhiều biến chứng, tăng số lần nhập viện, và thường phải đổi kháng sinh khác (thường đắt tiền hơn).
- Một hiện tượng rất nguy hiểm nữa là tình trạng vi khuẩn đề kháng kháng sinh. Đây là hậu quả lâu dài đáng ngại nhất, gây khó khăn cho việc điều trị những đợt bệnh sau.
Những sai lầm thường gặp khi sử dụng kháng sinh?
Theo nghiên cứu, hiện tượng không tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng kháng sinh của thầy thuốc là vấn đề khá phổ biến hiện nay. Ví dụ: trong nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính, nghiên cứu cho thấy 30-60% người bệnh không tuân thủ điều trị đúng, nhất là ở các đối tượng cần sử dụng kháng sinh với thời gian điều trị trên 7 ngày, cụ thể một số sai lầm thường gặp nhất có thể kể đến, bao gồm:
- Sử dụng thuốc kháng sinh sai liều lượng, không đúng số lần dùng trong ngày. Tình trạng hay gặp nhất là quên uống thuốc hoặc uống thêm thuốc sau khi quên uống thuốc.
- Một trường hợp khác, đó là khi chỉ mới bớt các triệu chứng bệnh, chưa khỏi bệnh hẳn thì nhiều người đã tự ý ngưng kháng sinh sớm hơn thời gian chỉ định của bác sĩ. Thực tế cho thấy, người bệnh tại Việt Nam thường có xu hướng tự ngưng thuốc sau khi thấy bớt bệnh 2-5 ngày mà không uống đủ số ngày và không khám lại.
- Khi bệnh chưa cải thiện sau một thời gian dùng kháng sinh, người bệnh đáng ra phải đến gặp bác sĩ để điều chỉnh phương án trị liệu. Tuy nhiên, người bệnh lại tự ý kéo dài thời gian dùng thuốc thay vì đi tái khám để bác sĩ đánh giá khả năng đáp ứng của thuốc để xem xét có thể đổi thuốc phù hợp hay tiếp tục sử dụng hoặc điều chỉnh liều lượng.
Trên thực tế và qua nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước, trên thế giới và đặc biệt tại Việt Nam phổ biến tình trạng người bệnh không tuân thủ điều trị khi phải dùng thuốc dài ngày (từ 7 ngày trở lên) hoặc nhiều lần trong ngày (3-4 lần/ngày).
.jpeg)
Giải pháp nào để khắc phục tình trạng sử dụng kháng sinh không đúng cách và hạn chế hiện tượng kháng kháng sinh?
Cá nhân Bs Trần Anh Tú cùng toàn bộ tập thể các Bác sĩ, Dược sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn đều đồng ý rằng: Giải pháp tối ưu nhất, vẫn là bệnh nhân phải tự ý thức để tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, uống đúng thuốc kê toa, đúng liều lượng, đúng thời gian và liệu trình.
Tuy nhiên, do thực tế người bệnh thường kém tuân thủ liệu trình thuốc dài ngày, nên có thể đổi sang giải pháp điều trị với kháng sinh có liệu trình ngắn ngày (3-5 ngày). Đây là một xu hướng mới có thể góp phần hạn chế được những sai lầm của người bệnh.
Phương pháp kháng sinh có liệu trình ngắn ngày
Đầu tiên phải đảm bảo kháng sinh có liệu trình ngắn ngày hơn, nhưng vẫn có tác dụng điều trị hiệu quả, đạt được mục tiêu sử dụng kháng sinh trong thời gian ngắn hơn tuy nhiên vẫn đủ khả năng khỏi bệnh hoàn toàn và tránh tái phát. Kháng sinh liệu trình ngắn ngày hiệu quả trong điều trị nhiễm khuẩn. Liệu trình điều trị này có rất nhiều ưu điểm, có thể kể đến như:
- Thời gian ngắn hơn, giúp người bệnh tuân thủ điều trị tốt hơn, và góp phần tránh được những hậu quả liên quan đến việc kém tuân thủ điều trị
- Liệu trình ngắn hơn góp phần hạn chế tác dụng phụ của kháng sinh, tránh tương tác thuốc.
- Có thể tích kiệm chi phí cho người bệnh.
- Bệnh nhân tuân thủ điều trị thì sẽ giảm nguy cơ kháng kháng sinh.
- Theo khảo sát, cả người bệnh và người thân đều hài lòng hơn so với liệu trình dài ngày.
Tuy nhiên, cần phải lưu ý là không phải người bệnh nào, mắc bệnh gì, và kháng sinh nào cũng có thể áp dụng biện pháp điều trị kháng sinh có liệu trình ngắn ngày. Việc áp dụng liệu trình kháng sinh ngắn ngày phải qua thăm khám và đánh giá đầy đủ, bác sĩ của bạn mới quyết định được điều này.
Cảm ơn tập thể bác sĩ – giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn, một trường uy tín hàng đầu chuyên đào tạo nhóm ngành Y Dược hệ chính quy đạt chuẩn của Bộ Y tế. Hi vọng bài phỏng vấn hôm nay đã giúp ích cho các bạn đọc.