Câu đằng và cúc hoa là 2 loại thảo dược trong y học cổ truyền được sử dụng phổ biến trong những bài thuốc có tác dụng phòng và điều trị tăng huyết áp.
Câu đằng có tác dụng phòng và điều trị huyết áp
Câu đằng và cúc hoa dưới con mắt y học cổ truyền
Trong y học cổ truyển, câu đằng có vị ngọt, chát, không độc, tính hàn, vào kinh can và tâm bào, có tác dụng thanh nhiệt, trừ phong, trấn kinh, bình can, hạ huyết áp. Đoạn thân có gai ở kẽ lá, cong và cứng như lưỡi câu của cây câu đằng là bộ phận được dùng để làm thuốc. Cây được thu hái vào mùa hè thu, phơi hoặc sấy khô.
Thực tế không chỉ trong y học cổ truyền mà y học hiện đại cũng đã chứng minh được công dụng hạ huyết áp của câu đằng là do hoạt chất rhynchophyllin quyết định. Chỉ với liều nhỏ rhynchophyllin đã có tác dụng hưng phấn trung khu hô hấp, đồng thời làm giãn mạch máu ngoại biên giúp huyết áp hạ xuống rõ rệt. Bên cạnh tác dụng hạ huyết, câu đằng còn được biết đến là thảo dược có tác dụng an thần và ức chế cơ trơn của ruột làm dịu cơn co thắt của phế quản. Theo đó, câu đằng thực tế được dùng phối hợp với các vị thuốc khác trong những trường hợp như làm thuốc hạ huyết áp dùng điều trị bệnh tăng huyết áp, nổi ban, lên sởi, nhức đầu, hoa mắt, làm thuốc trấn kinh, chữa trẻ em kinh giật, chân tay co quắp.
Liều câu đằng thường dùng là 10 - 15g. Lưu ý trong thang thuốc sắc nên cho câu đằng sau vì theo kinh nghiệm của cổ nhân thì thuốc sắc lâu ít hiệu lực. Thực tế cũng chúng minh rằng, thành phần hạ áp của thuốc bị phá hủy nếu đun câu đằng sắc quá 20 phút.
Nếu cao đằng chỉ có một loại thì cúc hoa có rất nhiều loài, trong đó y học cổ truyền thường dùng cúc hoa trắng (kim cúc) và cúc hoa vàng (hoàng cúc) làm thuốc. Theo các tài liệu cổ, cúc trắng có vị ngọt, đắng, tính hơi hàn, trong khi cúc vàng có vị đắng cay, tính ôn, vào 3 kinh phế, can và thận. Sử dụng hoa cúc có tác dụng tán phong nhiệt, giáng hỏa, giải độc. Theo y học hiện đại, hoa cúc còn có tác dụng giãn mạch vành, tăng lưu lượng máu ở mạch vành làm giảm thiếu máu cơ tim, hạ nhiệt, hạ huyết áp. Thuốc được chế từ hoa cúc có tác dụng ức chế một số loài vi khuẩn như tụ cầu vàng trực khuẩn, liên cầu khuẩn và nấm ngoài da nên được ứng dụng trong điều trị chứng hoa mắt, nhiều nước mắt, cao huyết áp, , nhức đầu, mắt đỏ đau, đinh nhọt…
Tuyển sinh Trung cấp Y học cổ truyền TPHCM năm 2018
Bài thuốc hạ áp hiệu quả từ câu đằng và cúc hoa
Theo Y sĩ y học cổ truyền TPHCM, câu đẳng và hoa cúc có thể phối hợp với nhau hoặc các thuốc khác trong các bài thuốc để điều trị tăng huyết áp. Một số bài thuốc tiêu biểu điều trị tăng huyết áp có sử dụng 2 vị này gồm:
Bài 1: Câu đằng 10g, xuyên khung 5g, quế chi 3g, cam thảo 2g. Đem các vị thái nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml uống làm 2 lần trong ngày.
Bài 2: Kỷ cúc địa hoàng hoàn: thục địa 20g, hoài sơn 16g, bạch linh, trạch tả, đơn bì, sơn thù, cúc hoa, kỷ tử mỗi thứ 12g.
Bài 3: Câu đằng 10g, cúc hoa vàng 8g, lá dâu 8g, thảo quyết minh 8g, hạ khô thảo 8g sao vàng. Sắc uống chia 2 lần.
Bài 4: Cúc hoa, kim ngân hoa mỗi thứ 6 - 10g, nếu đầu choáng váng nhiều thêm tang diệp 10g, nếu xơ vữa động mạch thêm sơn tra 10g. Tất cả trộn đều pha trà uống mỗi ngày 2 lần.
Bài 5: Trà cúc hoa điều hòa huyết áp: cúc hoa 10g, trà búp 3g, hãm nước sôi như pha trà uống.
Trong cuộc sống hiện đại, con người đối mắt với nhiều áp lực là cơ hội thuận lợi để bệnh huyết áp cao có điều kiện gây bệnh. Theo đó mỗi người cần trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để hạ huyết bằng các sử dụng các bài thuốc trên hoặc đăng ký học Trung cấp Y học cổ truyền Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn để có những kiến thức cần thiết tự bảo vệ sức khỏe bản thân.
Bên cạnh đó, người bệnh nên đến các cơ sở y tế, phòng khám y học cổ truyền uy tín để các các bác sĩ, y sĩ có chuyên môn thăm khám, bắt đúng bệnh, bốc đúng thuốc giúp đẩy lùi bệnh tình hiệu quả.