Bên cạnh việc thay đổi lối sống lành mạnh, đa phần người bệnh vẫn phải sử dụng thuốc tăng huyết áp để kiểm soát bệnh. Vậy khi sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp cần phải lưu ý những gì?
Điều trị bệnh tăng huyết áp để giảm tỷ lệ tử vong
Mục tiêu sử dụng thuốc
Mục tiêu điều trị lâu dài là đạt Huyết áp mục tiêu (HAMT) với it tác dụng phụ nhất, để giảm tổn thương cơ quan cuối, giảm biến chứng tim mạch nhờ đó hạ thấp tỉ lệ mắc bệnh và tỉ lệ tử vong.
Huyết áp mục tiêu là gì?
Huyết áp mục tiêu là trị số huyết áp mà điều trị cần đạt được.
Đối với trường hợp tăng HA không có triệu chứng: HAMT là <140/90mmHg
Bệnh nhân bị Tiểu đường, bệnh thận mạn tính hay bệnh mạch vành trong điều trị cần đạt HAMT <130/80 mmHg
Trường hợp bệnh nhân Rối loạn thất trái (suy tim tâm thu) : HAMT <120/80mmHg
Thay đổi lối sống lành mạnh
Thay đổi lối sống sinh hoạt được thực hiện xuyên suốt cả trước và trong khi sử dụng thuốc. Một số phương pháp tích cực mà các giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ giúp thay đổi lối sống bao gồm:
Giảm cân: mỡ cơ thể, mỡ máu chính là nguyên nhân gây hẹp thành lòng mạch, tăng huyết áp, bởi vậy cần duy trì thể trọng giới hạn bình thường, chỉ số khối cơ thể 18,5 – 24,9 kg/m2
Thay đổi chế độ ăn: Thức ăn nhiều K + (chuối, nước cam,..). Nên ăn nhiều rau trái, sản phẩm sữa ít béo, giảm mỡ bão hòa, mỡ toàn phần và cholesterol (<300mg/ngày)
Hạn chế uống rượu bia: Đàn ông không nên dùng quá 30ml etanol ( tương đương với 600ml bia, 300ml rượu vang, 60ml rượu mạnh) mỗi ngày, phụ nữ không nên uống quá nửa số lượng trên.
Tăng vận động thể lực: Nên đi bộ nhanh (hoặc chạy bộ, bơi lội) 30 phút/ngày hầu hết các ngày trong tuần
Ăn hạn chế muối: Lượng muối dùng hằng ngày không quá 6g NaCl hay 2,4 g Natri
Nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tử vong do tim mạch thì liên quan trực tiếp đến huyết áp.
Lưu ý trong sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp
Nếu không có chỉ định đặc biệt, với sự chia sẻ của Dược sĩ Nguyễn Thị Hồng – Giảng viên văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ có 3 nhóm thuốc chính để điều trị khởi đầu tăng HA vô triệu chứng là : lợi tiểu Thiazid, thuốc chẹn kênh Canxi tác dụng dài, thuốc ức chế men chuyển.
Khi bệnh nhân có HA khởi đầu cao hơn 20/10 mmHg so với HAMT hoặc khi không đáp ứng điều trị với 1 thuốc thì thêm thuốc thứ 2. Thuốc thứ 2 tùy thuộc vào thuốc thứ nhất.
Nếu khởi đầu bằng Thuốc chẹn kênh canxi thì có thể thêm thuốc ức chế men chuyển và ngược lại.
Nếu khởi đầu bằng thuốc lợi tiểu Thiazid có đáp ứng và dung nạp nhưng chưa đạt HAMT thì vẫn tiếp tục dùng Thiazid và dùng thêm thuốc ức chế men chuyển hoặc thuốc chẹn beta,vì các thuốc này có tác dụng hiệp lực với Lợi tiểu Thiazid.
Nếu thuốc khởi đầu là thuốc chẹn Beta ( tuy nhiên ngày nay thuốc chẹn Beta ít là thuốc khởi đầu trừ ca bắt buộc), thì thuốc thứ 2 nên là thuốc lợi tiểu thiazid hoặc thuốc chẹn kênh Canxi loại tác dụng kéo dài. Không nên dùng thuốc ức chế men chuyển trên bệnh nhân đã dùng thuốc chẹn Beta trước đó.
Hầu hết thuốc trị tăng Huyết áp đều được khởi đầu với liều thấp nhất rồi tăng dần tùy theo tuổi tác, nhu cầu, đáp ứng và dung nạp của bệnh nhân phòng tránh việc giảm Huyết áp mạnh và đột ngột lúc khởi đầu. Vi dụ thuốc Lợi tiểu Thiazid có tác dụng phụ mất K+ , để hạn chế nên dùng liều thấp rồi tăng dần.
Nếu Huyết áp chưa được kiểm soát đầy đủ thì liều dùng được điều chỉnh mỗi 1-2 tháng ( khoảng cách này ngắn hơn ở người có nguy cơ cao). Khi Huyết áp ổn định ít nhất 1 năm thì giảm liều
Lựa chọn thuốc trị tăng Huyết áp tùy thuộc tác dụng dược lý, giá tiền, sự tiện dụng, tác dụng phụ, dân tộc, lứa tuổi. Ví dụ người da đen, người cao tuổi nên chọn thuốc lợi tiểu Thiazid và thuốc chẹn kênh Canxi; người trẻ tuổi (<50 tuổi), da trắng nên chọn Thuốc chẹn Beta, thuốc ức chế men chuyển.
Thay đổi lối sống áp dụng cho tất cả bệnh nhân tăng Huyết áp và tiền tăng Huyết áp nhưng không được thay cho thuốc trị cao huyết áp.