Hạ thân nhiệt là chứng bệnh có thể gặp ở mọi giới, mọi lứa tuổi và xảy ra khi nhiệt độ cơ thể hạ xuống thấp hơn mức cho phép. Nếu không được can thiệp kịp thời có thể gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí cả tử vong.
Hạ thân nhiệt vào mùa đông có thể gây nguy hiểm đến tính mạng
Hạ thân nhiệt là bệnh gì?
Bình thường, nhiệt độ cơ thể vào khoảng 37°C, nhưng khi bị chứng hạ thân nhiệt, nhiệt độ cơ thể thấp dưới 35°C. Lúc này, người bệnh cần phải được cấp cứu ngay lập tức. Nếu cơ thể không kịp tạo nhiệt thì tim, hệ thống thần kinh và cơ quan khác sẽ bị rối loạn hoạt động gây nguy hiểm đến tính mạng.
Tình trạng hạ thân nhiệt thường xảy ra vào mùa đông lạnh lẽo, nhất là vào những lúc thời tiết trở lạnh đột ngột với mức lạnh sâu. Ngoài ra, còn tùy thuộc vào thể trạng, tuổi tác, sức khỏe mỗi người mà đôi khi nhiệt độ không quá lạnh cũng có thể dẫn đến hạ thân nhiệt bất ngờ.
Nguyên nhân gây hạ thân nhiệt là do đâu?
Trong các tài liệu giảng dạy Cao đẳng Điều dưỡng Sài Gòn có viết, tình trạng hạ thân nhiệt xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với môi trường lạnh quá lâu hoặc đột ngột, ví dụ như đi ra ngoài trời lạnh, mặc quần áo ẩm ướt, tiếp xúc nước lạnh... Lúc này, nhiệt lượng cơ thể không được sản sinh kịp thời nên không duy trì được thân nhiệt bên trong, dẫn đến hạ nhiệt nhanh chóng. Một khi cơ thể bị hạ nhiệt mà bạn không khắc phục kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng vô cùng nguy hiểm.
Bên cạnh đó, có nhiều nguy cơ cũng đưa tới giảm nhiệt độ như: nhà không được sưởi đủ nóng; ăn không đủ chất dinh dưỡng; uống nhiều rượu; có bệnh mạn tính về tim, gan, tuyến giáp trạng; đang mắc bệnh nhiễm khuẩn; do tác dụng của một số dược phẩm; mặc quần áo không đủ ấm; mới gặp tai nạn hay ngã xuống nước; người sống cô đơn, túng thiếu…
Triệu chứng hạ thân nhiệt là gì?
Giảm nhiệt có thể xẩy trong vòng một vài giờ, tùy theo số lượng hơi nóng mất đi nhiều ít. Khi cơ thể bị giảm nhiệt, người bệnh có biểu hiện mệt mỏi, lờ đờ, tâm thần rối loạn, nói ngượng nghịu, người lạnh giá, cơn run rẩy rùng mình, ngón chân ngón tay lợt lạt, cử động khó khăn, cơ thịt cứng nhắc, người lạnh toát.
Nếu giảm thân nhiệt nặng, nhịp tim và hơi thở lúc đầu nhanh sau đó chậm dần. Giảm nhiệt ảnh hưởng tới não bộ, nạn nhân kém nhận thức, hành động khó khăn với các hiểm nghèo và có thể rơi vào tình trạng hôn mê… có thể dẫn tới tử vong. Do vậy, giảm nhiệt cần được cấp cứu ngay tại cơ sở y tế gần nhất để được điều trị để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Trong khi chờ đợi, đặt nạn nhân nằm nơi ấm áp, kín gió; sưởi ấm ngực, cổ, đầu và bẹn với chăn thường hoặc chăn điện. Chú ý không được nâng cao chân người bị nạn vì làm vậy sẽ dồn máu nhiều về phía trên người khiến chân bị băng lạnh nhiều hơn.
Có những phương pháp nào được áp dụng để điều trị hạ thân nhiệt?
Trước khi cấp cứu đến, bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết người bệnh phải được đưa ra khỏi nơi lạnh và được làm ấm:
- Nên cởi bỏ quần áo ướt và mặc quần áo khô;
- Đắp nhiều lớp chăn khô hay áo choàng để giữ ấm;
- Bạn có thể dùng thức uống ấm không caffein;
- Tránh gió lùa;
- Người bệnh được đặt gần hệ thống sưởi an toàn hoặc nguồn thân nhiệt từ người khác. Tuy nhiên, bạn không được tiếp xúc nhiệt trực tiếp như nước nóng hay miếng dán cung cấp nhiệt.
Nếu hạ thân nhiệt dẫn đến hôn mê, bệnh nhân cần được cấp cứu càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ điều trị bằng các cách cho bệnh nhân ngâm trong dung dịch làm ấm hoặc khí làm ấm.
Làm thế nào để phòng tránh bệnh hạ thân nhiệt?
Về mùa đông cần kiểm soát nhà bằng cách lấp kín các khe hở làm mất nhiệt mà hơi lạnh lùa vào. Cần đóng cửa sổ và các ô thoáng. Luôn giữ nhiệt độ trong nhà luôn đủ ấm. Nếu không có các thiết bị làm ấm cần mặc thêm áo ấm như áo len. Mặc quần áo nhiều lớp, không bó sát quá để máu lưu thông và thoáng khí. Không khí là lớp cách nhiệt rất tốt.
Khi ra ngoài lạnh, nên mặc quần áo đủ ấm: trong cùng là loại vải hút hơi ẩm như lụa, lớp giữa là loại áo len giữ nhiệt trong cơ thể; lớp ngoài vừa giữ nhiệt vừa chắn gió, ngăn nước. Ngoài ra, cần đội mũ, đi găng tay len, đeo khẩu trang (che mũi miệng để khỏi mất nhiệt qua hơi thở). Nếu quần áo, cơ thể bị ướt thì cần lau khô, thay quần áo ngay. Đồ ướt làm mất rất nhiều nhiệt của cơ thể.
Cần ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng. Mùa đông cần nhiều thực phẩm hơn để có nhiều nhiệt năng. Uống nước ấm, về mùa lạnh cũng như mùa nóng, cơ thể vẫn cần nước đầy đủ.
Bên cạnh đó, tránh uống nhiều rượu vì rượu làm giảm nhiệt độ cơ thể. Nhiều khi uống nhiều rượu cơ thể chỉ nóng lên một lúc ban đầu sau đó cơ thể bị giảm nhiệt làm người lạnh toát