Tiếp bước câu nói của Bác “Lương y như từ mẫu”, trước tiên một người thầy thuốc giỏi, không chỉ cần có kiến thức mà cần phải có cả lương tâm và y đức.
Thầy thuốc giỏi là người vừa có tài có đức
Thầy thuốc giỏi ý lý – giàu y thuật
“Lương y như từ mẫu”, để phù hợp với ngôn ngữ thường ngày của nhân dân, lâu nay chúng ta đã dịch sang tiếng Việt là "Thầy thuốc như mẹ hiền”. Khi Việt hóa câu nói đó, chúng ta đã bỏ đi chữ "phải”. Dùng chữ phải ở đây, Bác Hồ muốn nhấn mạnh rằng, một người thầy thuốc đồng thời phải là một người mẹ hiền. Người thầy thuốc giỏi trước hết là một con người có lương tâm, có y đức. Nhưng mọi thầy thuốc đâu phải tự nhiên đều trở thành "mẹ hiền”, mà chỉ có thầy thuốc chịu phấn đấu, cố gắng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, tác phong, lối sống, cách xử sự với bệnh nhân, mới có thể trở thành mẹ hiền được. Và tất nhiên đó mới là điều kiện cần. Điều kiện đủ để trở thành một lương y là ngoài y đức cao còn phải giỏi về y lý và y thuật. Bởi vì nếu thầy thuốc chỉ thương người bệnh mà lý luận và kỹ thuật, tay nghề không giỏi thì cũng "lực bất tòng tâm”, chỉ dừng lại ở mức "hiền y”. Bởi vậy, ngoài việc giương cao khẩu hiệu "Người thầy thuốc giỏi đồng thời phải là người mẹ hiền”, trong các bệnh xá, bệnh viện của quân đội chúng ta còn bắt gặp khẩu hiệu "Nêu cao y đức, rèn luyện y thuật, phát triển y lý”.
Trong "Thư gửi Hội nghị Cán bộ y tế” tháng 2-1955, Hồ Chủ tịch đã nhắc nhở nhiệm vụ vẻ vang của người thầy thuốc: "Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô, các chú. Chính phủ phó thác cho các cô, các chú việc chữa bệnh tật và giữ sức khỏe cho đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang. Vì vậy, cán bộ cần phải thương yêu, săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn”. Như vậy, Bác Hồ đã chỉ rõ mối quan hệ giữa thầy thuốc với bệnh nhân.
Ngành y tế ngày nay và những hệ lụy
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, không ít y, bác sĩ bị ma lực của đồng tiền chi phối khiến y đức đang bị dần mai một. Theo kết quả khảo sát công bố năm 2011 của Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển cộng đồng (RTCCD) là: nếu đã được nhận vào chính thức, thì chỉ cần 1 năm, sẽ từ một nhân viên y tế "trắng tinh” sẽ biến thành một người "nghiện” phong bì. Tiền bạc, quà cáp làm thay đổi tiêu chí đối xử và chất lượng điều trị bệnh của thầy thuốc.
Luôn giữ vững lập trường làm theo lời Bác dạy
Trong nhiều trường hợp nguy cấp, vì không có tiền trả viện phí nên thầy thuốc đã bỏ mặc bệnh nhân. Lại có những y, bác sĩ đã thờ ơ, thiếu trách nhiệm, coi thường tính mạng của người bệnh, không nhanh chóng cấp cứu bệnh nhân, vì vậy đã gián tiếp gây ra cái chết cho người bệnh, khiến bệnh nhân từ chỗ coi thầy thuốc là ân nhân chuyển thành "oán nhân”, đồng thời bác sĩ cũng trở thành những kẻ tội đồ, bị dư luận lên án. Rồi cũng không hiếm trường hợp thầy thuốc lợi dụng sự tin tưởng của người bệnh mà tranh thủ "chặt chém” tiền khám chữa bệnh, tiền thuốc men của họ, hay nhiều bác sĩ ăn "hoa hồng” của Dược sĩ, của cửa hàng thuốc mà kê những toa thuốc đắt tiền cho những bệnh nhân nghèo. Khi đó, "lương y” không còn là "từ mẫu” nữa mà trở thành "từ chém”, "hổ báo”… May thay những vụ việc đó chỉ là cá biệt, những thầy thuốc đó chỉ là vài "con sâu” trong nền y tế vì nhân dân phục vụ của chúng ta.
Luôn giữ vững lập trường và làm theo lời Bác
Tất nhiên, là con người, là một thành viên quan trọng trong xã hội thì các y, bác sĩ cũng chịu tác động của quy luật kinh tế thị trường. Để giữ được y đức trong một môi trường mà đạo đức xã hội ở nhiều lĩnh vực đang bị xuống cấp là một điều rất khó. Các y, bác sĩ phải ý thức một điều rằng họ đang chữa bệnh, cứu người, kéo người bệnh ra khỏi "lưỡi hái” của "thần chết” chứ không phải là đang kinh doanh. Những thầy thuốc nào muốn kiếm tiền nhiều để nhanh chóng làm giàu thì nên chuyển sang nghề khác.
Cố nhiên trong đời sống hằng ngày cũng có những bệnh nhân hay người nhà bệnh nhân trong lúc đau đớn, quá lo lắng đến sinh mạng mà không giữ được bình tĩnh, đối với thầy thuốc không được nhã nhặn thì "Gặp những ca như vậy, chúng ta nên lấy lòng nhân loại và tình thân ái mà cảm động cảm hóa họ” như Bác Hồ đã dạy. Lúc đó, y đức phải được đề cao hơn nữa. Và trong mối quan hệ với bệnh nhân thì hai chữ "y đức” phải luôn được đặt lên hàng đầu, có như vậy mới không hổ thẹn với các danh y tiền nhân như Tuệ Tĩnh, Phạm Bân, Lê Hữu Trác, Tôn Thất Tùng, Phạm Ngọc Thạch…
Chúng ta vui mừng mấy chục vạn y, bác sĩ trên cả nước đang ngày đêm tận tụy cứu chữa, chăm sóc người bệnh. Những vị bồ tát sống, những thần tiên áo trắng, áo xanh xuất hiện ngày càng nhiều trên đất nước ta. Đã có nhiều bác sĩ trẻ tình nguyện về các bệnh viện nghèo. Những hành trình vì bệnh nhân nghèo, những chuyến đi khám, chữa bệnh từ thiện và phát thuốc miễn phí cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số ngày càng được nối dài trên mảnh đất hình chữ S và vươn sang cả các nước bạn (Lào, Campuchia).
Là Sinh Viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn, tôi cảm thấy rất tự hào và may mắn khi mình theo học ngành này. Đây là nghề rất cao quý người thầy thuốc chính là người mẹ thứ hai mang lại cuộc sống mới cho những người không may mắn mắc bệnh. Học tập theo lời dạy của bác Hồ “ lương y như từ mẫu “. Người thầy thuốc không những là người giỏi trong nghề nghiệp mà phải là người giàu y đức hiểu được điều này. Khi còn ngồi trên ghế Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn tôi luôn phải nỗ lực học tập trau dồi kiến thức để trở thành một sinh viên tốt. Và tôi luôn thầm cảm ơn những người thầy, người cô đang công tác tại Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn đã giúp tôi thực hiện ước mơ trở thành một bác sĩ giỏi trong tương lai.